Echt verrassend is het natuurlijk niet: hoe meer je drinkt, hoe minder nauwkeurig je wordt als je aan een operatietafel staat. Toch publiceerde kinderchirurg Bas Verhoeven er een artikel over. Reden: hij onderzocht de link tussen alcohol en chirurgische vaardigheden onder 1056 festivalgangers bij Lowlands Science. ‘Maar we moeten bevreesder zijn voor drugs.’

Meer dan duizend bezoekers van Lowlands stonden in augustus 2022 in de Science-container te prutsen met chirurgische instrumenten. Ze moesten kleine ringetjes verplaatsen. Vooraf hadden ze op een vragenlijst ingevuld hoeveel ze hadden gedronken en geslapen, wat ze hadden gebruikt en moesten ze een blaastest doen.

Alcoholpromillage

Bas Verhoeven, kinderchirurg in het Radboudumc, was een van de begeleiders van het experiment. Hoewel de uitkomsten niet verrassend zijn – hoe meer alcohol, hoe onhandiger de ‘chirurg’ – schreef hij er toch een artikel over. Samen met collega’s, onder wie zijn zoon Daan Verhoeven, publiceerde hij de uitkomsten in Helyion, een open access-tijdschrift.

‘Festivalgangers kunnen chirurgische taakjes nog prima uitvoeren als ze onder 0,5 promille blijven’

‘Het is interessant om te zien dat festivalgangers de chirurgische taakjes nog prima kunnen uitvoeren als ze onder het alcoholpromillage van 0,5 promille blijven’, vertelt hij. ‘Hebben ze meer dan 0,8 promille in hun bloed, dan worden hun vaardigheden beduidend slechter.’

Buiten werktijd

Medische protocollen schrijven voor dat chirurgen geen druppel alcohol mogen drinken als ze nog moeten werken. Maar het komt natuurlijk voor dat een arts buiten werktijd wordt gevraagd om assistentie. Zo’n chirurg – misschien een van de weinige specialisten op een bepaald gebied – kan net op een feestje staan als de collega belt.

Dat betekent niet dat de arts in kwestie meteen zelf aan het opereren moet slaan, want advies geven in de OK aan anderen kan ook. Maar het is dus mogelijk dat een dokter met alcohol in het bloed het ziekenhuis betreedt.

In landen buiten Nederland zijn de alcoholnormen minder streng. In de VS, de UK en Australië zegt de richtlijn dat een chirurg niet op het werk mag verschijnen als alcohol daar een negatieve invloed op heeft. De vraag is natuurlijk wanneer dat het geval is. Wat Verhoeven betreft zou daar een aanscherping van de regels welkom zijn. Met name ook omdat bekend is dat medisch specialisten meer drinken dan de gemiddelde bevolking en dat chirurgen graag nog een extra slok nemen.

Drugs

‘Maar we moeten bevreesder zijn voor drugs’, zegt Verhoeven stellig. ‘Op Lowlands zag ik namen voorbijkomen van middelen die ik niet eens kende. We hebben geen idee wat de effecten daarvan zijn.’

In eerste instantie wilden de Nijmeegse onderzoekers op Lowlands in 2022 ook de invloed van drugs meenemen op de chirurgische vaardigheden, maar vanwege de enorme variëteit in het aantal verschillende middelen, zagen ze daar uiteindelijk vanaf.

‘In hoeverre brengen drugs de patiëntveiligheid in gevaar?’

Feit is dat de nieuwe generatie – en dus ook aanstaande chirurgen – allerlei drugs gebruiken waar geen protocollen van artsenfederatie KNMG voor bestaan. ‘In hoeverre brengt dat de patiëntveiligheid in gevaar?’ vraagt Verhoeven zich hardop af. ‘Als we niet weten hoe lang bepaalde middelen doorwerken in je lichaam, hoe kun je dan weten of een arts na een feestje met pillen wel fris is?’

Daar zou vervolgonderzoek naar moeten komen, vindt hij. Maar als kinderchirurg gaat dat buiten zijn expertise, dus hij hoopt dat collega-onderzoekers dat oppakken.