In Amsterdam floreert sinds twee jaar de zogeheten Bildung Academie, waar studenten een half jaar onderwijs kunnen volgen aanvullend op de reguliere studie. In Nijmegen is een groep studenten opgestaan om zoiets ook in Nijmegen te realiseren. ‘Het kritisch denken binnen je studie valt behoorlijk tegen.’

Vierdejaarsstudent Ilse Speelman is een van de initiatiefnemers voor een Bildung Academie in Nijmegen. Ze maakte zelf een overstap vanuit het hbo naar de universiteit, in de hoop op meer verdieping in de studie. ‘Ik had verwacht dat het kritisch nadenken hier gestimuleerd zou worden, maar dat viel behoorlijk tegen.’

Speelman bedacht samen met anderen binnen haar opleiding een nieuwe vorm van onderwijs, dat inmiddels ook wordt uitgerold binnen de Honours Academy. Daarin staat niet de inhoud centraal, maar de persoonlijke vorming van de studenten. ‘Het gaat erom dat studenten leren reflecteren op zichzelf: wat ze met hun studie willen doen, waarom ze eigenlijk studeren, en wat ze er later mee willen gaan doen.’

Keuzes

Hoogleraar Filosofie van de gedragswetenschappen Jan Bransen ondersteunt het initiatief van de studenten van harte. Aanstaande dinsdag leidt hij een avond op de campus waarin de Nijmeegse variant van een Bildung Academie verder gestalte moet krijgen. ‘Het is van het grootste belang dat studenten wordt bijgebracht dat een studie niet vanzelfsprekend is. De keuze wordt door velen nogal gedachteloos gemaakt. In een Bildung Academie sta je stil bij je eigen keuzes.’

Hoe precies een Bildung Academie in Nijmegen vorm moet krijgen is ook voor Ilse nog een vraag. ‘Hopelijk komen er dinsdag veel studenten die hierover willen meedenken. Zie het als een eerste brainstorm op weg naar een Academie op de campus.’ Ook docenten zijn dinsdag welkom, zegt Ilse. ‘Niet alleen van studenten hoor ik het onbehagen over hun studie, ook van docenten. De kritiek is dat ze in hun onderwijs zoveel binnen de lijntjes moeten blijven, er is weinig vrijheid.’

Coaching

Op eigen titel wil Ilse wel een voorzet geven: de Bildung Academie moet een eigen, vaste plek krijgen op de campus, waar studenten op een vaste avond in de week samenkomen om een programma te doorlopen. Dat kan onder leiding van andere studenten, zegt Ilse. ‘Het gaat immers niet over het overdragen van inhoud. Het onderwijs is meer een vorm van coaching, je leert om de juiste vragen te stellen. Het is geen uitleg over hoe de wereld in elkaar zit.’

‘Een beetje anarchistisch, daar houd ik wel van.’

De initiatiefnemers hebben samen met vertegenwoordigers van de Academie in Amsterdam al gesprekken gevoerd met de universiteit om zo’n vorm van onderwijs binnen het reguliere onderwijsprogramma te organiseren. Dat liep op niks uit. ‘Te veel regels en randvoorwaarden’, zegt Jan Bransen die bij dat overleg aanwezig was. Ook een minor waar studenten studiepunten mee kunnen verdienen bleek te ingewikkeld. ‘Dan doen we het toch gewoon zelf’, zegt Bransen. ‘Een beetje anarchistisch, daar houd ik wel van.’

Ilse Speelman hoopt dat op termijn het door haar gedroomde onderwijs vaste voet aan grond krijgt in het ‘echte’ onderwijs. Zo’n variant strekt zelfs nog verder dan de Bildung Academie in Amsterdam: dat is een particulier initiatief, waar studenten een half jaar tegen betaling van 1.200 euro persoonsgericht onderwijs volgen, een programma dat overigens in 2018 wordt aangeboden in deeltijd voor een jaar.

In deze Week van het Onderwijs staat dinsdagavond in het teken van de Bildung Academie. Locatie: Collegezalencomplex CC5, 19.30 – 22.00 uur. Met Eugene Sutorius (initiatiefnemer en voorzitter Bildung Academie Amsterdam), Ruud Abma (auteur van onder andere De publicatiefabriek) en met studenten die samen met Ilse Speelman aan de wieg stonden van het programma. De avond staat open voor studenten van de universiteit, de HAN en het ROC.