Botox. In eerste instantie zul je het associëren met ouder wordende televisiesterretjes die proberen de genadeloze tand des tijds tegen te gaan. Maar het goedje is voor meer te gebruiken dan cosmetische ingrepen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het onderzoek waar Arthur Scheffer vandaag op promoveerde.

Scheffer, KNO-arts in opleiding, promoveerde vandaag op onderzoek naar manieren om kwijlen tegen te gaan. Kwijlen – ongecontroleerd speekselverlies – wordt na het vierde levensjaar als abnormaal beschouwd. Het is vaak een probleem voor kinderen met hersenverlamming. Allereerst omdat het sociaal een belemmering vormt: het maakt onzeker en maakt duidelijk articuleren moeilijker. Maar, zo geeft Scheffer tijdens zijn inleiding aan, er volgen ook fysieke problemen. ‘Zeker het posterieur kwijlen, wanneer de patiënten wel gewoon slikken maar het vocht verkeerd wordt afgevoerd, levert klachten op.’ Het kan zelfs tot longontsteking leiden.

Het onderzoek dat Scheffer uitvoerde kijkt naar de effectiviteit van verschillende manieren van behandelen. Het is mogelijk om kwijlen te bestrijden door botox te injecteren. Dat brengt een reactie op gang, die de aanmaak van speeksel vermindert. Ongeveer de helft van de patiënten heeft er baat bij, vlak na de injectie is er sprake van een groot effect, maar op termijn neemt de effectiviteit af.

Opereren is ook een optie. Er zijn twee gangbare operaties, de minder ingrijpende ductus ligatie (het afbinden van speekselklieren) en een ductusrelocatie (het omleggen van de klieren). De meest ingrijpende blijkt het meest succesvol, vier op de vijf patiëntjes heeft er baat bij. Maar de kans op complicaties is ook groter. En sowieso moeten de patiënten na de operatie een dag op de intensive care doorbrengen, voor kind en ouders een ingrijpende ervaring. Dus, concludeert Scheffer, ‘heeft de minst ingrijpende procedure in principe de voorkeur’. Injecties met botox werken in veel gevallen op korte termijn vaak prima, en geven het kind de tijd om de moeilijkste jaren te overbruggen. Richting volwassenheid kan het probleem vanzelf minder worden. Opereren is altijd nog een mogelijkheid. / Mark Merks