Botox voor het brein
‘Breindoping’, was de titel van het science-café gisteravond. ‘Van medische naar maatschappelijke noodzaak.’ In een vol café The Shamrock discussieerden een mannetje of honderd over het mogelijke gebruik van brein-enhancers. Althans: dat was de bedoeling. Echt discussiëren werd het niet.
Welke pillen kunnen we en gaan we in de toekomst misschien gebruiken om te leren? Is het niet oneerlijk tegenover anderen, die de pillen niet nemen? Stel dat je baas je zou vragen brein-stimulerende middelen te nemen: zou je dat doen? De avond in The Shamrock heeft een eenvoudige opbouw: eerst een inleidend praatje, vervolgens samen stellingen bedenken en dan met elkaar in discussie. Een mutual learning experience. We zijn allemaal experts.
Ritalin
‘René Descartes schreef eeuwen geleden al een boek over breinverbetering’, begint filosoof Hub Zwart de avond. ‘In zijn tijd was iedereen tevreden met zijn verstand, niemand voelde zich onbedeeld. Tegenwoordig is dat wel anders: de samenleving is sneller geworden en competitiever. Ik zou zelf best wat meer verstand willen hebben. Maar wat als het echt zou kunnen?’
Roshan Cools, hoogleraar Cognitieve neuropsychologie, kopt de voorzet in. Ze legt uit dat ritalin, de pilletjes die ADHD-patiënten krijgen voorgeschreven omdat ze te snel afgeleid raken, ook bij gezonde mensen het concentratievermogen kunnen beïnvloeden. ‘Ritalin zorgt voor meer dopamine in je hersens. Hoe meer dopamine, hoe beter je je kan concentreren. Je kunt echter ook makkelijk te veel of te weinig ritalin nemen, dan werkt het juist averechts. De effecten van dopamine verschillen dus per individu.’
Averechts of niet, ritalin wordt in groten getale gebruikt door gezonde mensen. Wat moeten we vinden van dergelijke ‘botox voor het brein’? Maartje Schermer, hoogleraar Filosofie van de geneeskunde, start de discussie. Werken dit soort middelen ongelijkheid in de hand? En is het niet vals spelen? De hersens kraken in het publiek, iedereen denkt mee. En toch werpt het debat geen vruchten af.
Technische en ethische discussies lopen door elkaar en mensen praten langs elkaar heen. Ethische vragen worden gepareerd met technische antwoorden, op technische vragen volgen ethische antwoorden en naar wens worden hypothetische elementen erbij gehaald. Een echte discussie wordt het niet – het is iets meer café dan science vanavond. Gelukkig lijkt dat niemand te deren. Het is hartstikke gezellig in The Shamrock./ Joep Sistermanns
Koen schreef op 11 maart 2014 om 10:53
Is de verslaggever in de pauze misschien stiekem weggegaan? Na de pauze barstte er namelijk een heftige discussie los over de vraag of je liever door een rationele, ‘enhanced’ dokter behandeld zou willen worden, of door eentje die zich in jou kan verplaatsen.
Joep schreef op 11 maart 2014 om 11:22
Haha, nee, ik zat er tot het eind! We hebben het inderdaad daarover gehad, maar het was maar een klein deel van de avond, aan het eind van de avond en het raakte slechts deels aan de materie die we zouden gaan bespreken. Alle stellingen die we van tevoren hadden voorgenomen om te bespreken, die in de powerpoint waren gezet, zijn niet uitgemond in een discussie wat mij betreft. De één vond dit, de ander vond dat, maar mensen gingen niet op elkaar in. Vooral de hoogleraren werden gevraagd wat zij vonden en de stellingen werden in hoog tempo afgewerkt. 95% procent van de debattijd was geen echt debat, in mijn opinie.
Hoe dan ook is een kleine nuance is op zijn plaats: er was inderdaad korte discussie over welke dokter je je zou laten behandelen.