Dit weekend protesteerden ongeveer een miljoen mensen in Londen tegen de Brexit. Ook de positie van premier May wordt zwakker. In Nijmegen kijken Britse wetenschappers met stijgende verbazing naar hun geboorteland. 'Ik heb meteen een Nederlands paspoort aangevraagd.'

‘Mag er ook gevloekt worden?’ Taalkundige Sharon Unsworth – Britse van origine, inmiddels achttien jaar in Nederland – zit op de fiets als we bellen. De aanhoudende onzekerheid rondom de Brexit maakt haar verdrietig en boos, zegt ze. ‘Het lijkt wel een farce te worden.’

Unsworth heeft al jaren zowel een Brits als Nederlands paspoort. Voor haar heeft de Brexit – in welke vorm dan ook – weinig gevolgen. Toch voelt ze zich minder Brits door de toestand in haar geboorteland. ‘Ik schaam me er gewoon voor. Dat je voor iets stemt waar nog geen plan voor is, is al vreemd. Dat er na twee jaar nog stééds geen oplossing is… dat is echt falen.’ 

‘Het lijkt wel een farce te worden’

Ook onder de studenten leeft het, weet Unsworth. ‘Ik geef zelf op dit moment geen college, maar collega’s van mij krijgen veel vragen van hun studenten. Vooral bij Engelse taal en cultuur, natuurlijk.’ Toch is het vooral afwachten en toekijken. ‘Mijn familie en vrienden die nog in Engeland wonen, weten óók niet meer wat ze moeten doen.’

Nederlands paspoort

Ook hoogleraar David Norris kijkt met gemengde gevoelens naar zijn geboorteland. Hij werkt sinds 2001 voor het Donders Instituut, heeft een gezin in Nederland. Tot het Brexit-referendum leek een Nederlands paspoort nooit nodig. ‘Maar na de uitslag heb ik die meteen aangevraagd’, zegt hij. ‘Ik had geluk: ik woonde hier precies lang genoeg om zonder inburgeringsexamen de Nederlandse nationaliteit te krijgen.’

Op persoonlijk gebied vallen de gevolgen dus mee – op wetenschappelijk gebied zijn die mogelijk groter, benadrukt Norris. ‘Veel neuro-wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan in Groot-Brittannië. Hoe die samenwerkingen straks verlopen, is nog onzeker. Daarnaast komt een groot deel van de onderzoekers aan Britse universiteiten juist uit andere Europese landen. Sommigen willen nu al terugkomen.’

Uitwisselingen

Dat biedt ook kansen. De komende tijd kan de Radboud Universiteit veel goede onderzoekers aantrekken, denkt Norris. ‘Maar op de lange termijn zijn zulke barrières juist slecht voor de academische wereld. Uiteindelijk ontstaat de beste kennisoverdracht júist door wetenschappers samen te brengen. Ik zie nu al dat mijn postdocs liever niet meer naar Engeland gaan – ook als dat eigenlijk wel goed is voor hun onderzoek.’

Ondertussen houdt de onzekerheid rondom de Brexit aan. Norris treft alvast de voorbereidingen voor het geval er een no-deal afscheiding komt. Vorige maand nam hij alvast een voorraad medicijnen mee naar zijn moeder, die nog in Engeland woont. ‘Tot nu toe is het nog niet nodig geweest, maar je weet maar nooit. Ik wil niet dat mijn moeder straks zonder medicijnen zit door vertraagde grenscontroles.’