‘Buitenlandse missionarissen zijn niet gewend aan lege kerken’
-
Foto: Bregje van de Weijer
Eén dag per maand krijgen zestien buitenlandse missionarissen in het Erasmusgebouw les over de geschiedenis en de mores van de Nederlandse katholieke kerk. ‘Op de Nederlandse Antillen bewegen mensen veel meer in de kerk.’
De tijd dat Nederlandse missionarissen in grote aantallen naar Afrika, Azië en Zuid-Amerika trokken, is voorbij. Nu de kerken in Nederland leeglopen, ontvangen Nederlandse religieuze instituten steeds meer buitenlandse missionarissen.
Een dag per maand verzamelen zestien buitenlandse geestelijken uit negen landen en zes verschillende religieuze instituten zich in het Erasmusgebouw. Van februari tot en met juli krijgen ze les over uiteenlopende onderwerpen zoals secularisering, de positie van de vrouw of grensoverschrijdend gedrag in de Nederlandse kerk. Tussen twee lessen door eten ze samen soep en broodjes.
Leergang Kerkelijke Inburgering
Al voor de derde keer organiseert het Nijmeegs Instituut voor Missiewetenschappen de Leergang Kerkelijke Inburgering. ‘Vroeger was dit een taak van de overheid, nu hebben wij het overgenomen’, zegt hoogleraar praktische religiewetenschap Frans Wijsen. In Nederland zijn er op dit moment zo’n 500 buitenlandse priesters, daar komen er ieder jaar zo’n tien à vijftien bij. ‘Vaak komen de missionarissen uit katholieke landen zoals Polen, Nigeria en Congo’, zegt Wijsen. ‘Ze zijn niet gewend aan het feit dat er weinig mensen in de kerk zitten in Nederland.’ Om de taal van de cursisten bij te spijkeren, worden alle lessen in het Nederlands gegeven.
De missionarissen uit Polen, Afrika en Azië groeiden allemaal op in het verre buitenland. Vandaag dienen ze de Nederlandse kerk, van Roosendaal tot Heerenveen. Onder het systeemplafond wachten ze in stilte tot de les over oecumenische samenwerking in Nederland van start gaat.
Callistus Offor uit Nigeria woont twee jaar in Nederland. Hij werkt als kapelaan in de parochie van Cuijk. ‘Als nieuwkomers is het belangrijk dat wij de religieuze geschiedenis van Nederland beter leren kennen’, zegt hij. ‘Voorlopig is het de bedoeling dat ik in Nederland blijf wonen, maar dat kan altijd veranderen: wij zijn niet voor niets religieuze missionarissen.’
Charismatische kerk
Inmiddels is de les begonnen. Theoloog en kerkhistoricus Peter Nissen praat op een rustige toon, in Nederlandse volzinnen, zodat alle cursisten zijn betoog kunnen volgen. ‘Religie speelde heel lang een belangrijke rol in Nederland’, zegt hij. ‘Elke zuil had zijn eigen organisaties, scholen en universiteiten. Lange tijd was het ondenkbaar dat een katholiek brood kocht bij een protestantse bakkerij.’
Dat die tijd voorbij is, blijkt uit enkele cijfers die Nissen opdiept. ‘Van de ongeveer 4.500 kerken in Nederland worden er binnen 10 jaar ongeveer 1.100 afgestoten – dat wil zeggen: herbestemd of afgebroken. Nog maar 5 procent van wie als katholiek staat ingeschreven, gaat naar de kerk. Veel jonge mensen kennen de verhalen uit de Bijbel niet meer.’
‘Het is goed om te weten dat je niet de enige bent in deze situatie’
Wat Nissen vertelt is herkenbaar voor zuster Theresia Henriquez, de enige vrouw in het gezelschap. ‘Ik ben gewend aan een meer charismatische kerk’, zegt ze. ‘Op de Nederlandse Antillen bewegen mensen veel meer in de kerk. Hier is het veel rustiger, maar dat is niet slecht.’ Henriquez is gehecht aan de maandelijkse lessen op vrijdag. ‘Het is goed om te weten dat je niet de enige bent in deze situatie,’ zegt ze.
Wanneer Nissen vertelt dat de protestantse kerk in Nederland zo’n 650 verschillende stromingen telt, noteert pater Titus Ikyomke ijverig wat verteld wordt. Vier jaar geleden verhuisde hij van Nigeria naar Heerenveen. ‘Veel mensen in Friesland zijn protestants opgevoed, ook als ze lid zijn van de katholieke kerk. Dat zie je in hun manier van denken en doen. Het is interessant om wat meer achtergrond over hun situatie mee te krijgen’, zegt hij.
