Strakke afspraken, werken met checks en dubbelchecks en: als de ene medewerker ziet dat de ander iets vergeet, dan wijs je hem daarop. Ook als degene die de fout maakt ‘boven je staat’. Het is een manier van werken die ontwikkeld is voor de luchtvaart. De intensive care van het UMC St Radboud neemt haar nu over.

Slechte communicatie tussen gezagvoerder en copiloten in de cockpit veroorzaakte in 1977 het vliegtuigongeluk in Tenerife. Kort daarop is voor de luchtvaart de veiligheidstraining Crew Resource Management (CRM) ontwikkeld, inmiddels een begrip in de branche.

Hardop herhalen
Ook in ziekenhuizen kan gebrekkige samenwerking of communicatie tussen verschillende disciplines en individuele zorgverleners tot ongelukken leiden. Vanuit die gedachte werkt de afdeling Intensive Care (IC) van het UMC St Radboud sinds kort als eerste in Nederland met de CRM-principes.
Alle 300 IC-medewerkers hebben een training gevolgd en procedures opgesteld die communicatiefouten tot een minimum moeten terugbrengen. Bijvoorbeeld: bij het doorgeven van pompstanden en medicatie herhaalt de ontvanger ter verificatie de boodschap hardop. Ook worden bij belangrijke procedures checklisten gebruikt, zodat niets vergeten wordt. Verder is een wezenlijk kenmerk van CRM dat iedere zorgverlener de bevoegdheid én de plicht heeft om anderen te wijzen op eventuele fouten.

Alles tegelijk
De zorg op de IC is vaak complex. Voor afdelingshoofd prof. dr. Hans van der Hoeven is dat de reden om volgens CRM-principes te gaan werken:´Er gebeurt veel onverwacht. Ben je net met een intensieve patiënt bezig, wordt er een volgende doodzieke patiënt binnengebracht die niet kan wachten. We denken wel dat we alles tegelijk kunnen, maar dat is natuurlijk niet zo. Dus kunnen er dingen misgaan.’
Een voorbeeld van de nieuwe afspraken is dat elke risicovolle ingreep vooraf wordt besproken volgens een vast protocol: ‘Wat gaan we doen, in welke volgorde, wat zijn er bijzonderheden, et cetera. En na afloop debriefen we hoe het gegaan is en wat er beter kon. Het lijkt wellicht vanzelfsprekend, maar dat is het niet. CRM vraagt van elke deelnemer een zeer actieve bijdrage en een blijvende inspanning.’ / Anja van Kessel