Slechts drie Nijmeegse onderzoekers met een tijdelijk contract dienden een Vidi-voorstel in dit jaar. Het college van bestuur roept onderzoekers op om zich te melden indien zij ook een aanvraag wilden schrijven, maar geen toestemming kregen van hun faculteit. Zo kan het college de eigen ‘pilot’-maatregelen beter evalueren.

‘Het was een rommelig proces.’ Met deze mea culpa begon Han van Krieken de discussiebijeenkomst over de ‘Vidi-pilot’ afgelopen donderdag in het Elinor Ostromgebouw. Het invoeren van de nieuwe regels afgelopen jaar was ‘haastwerk’, omdat NWO relatief laat haar inbeddingsgarantie-eis concreet maakte, aldus de rector. Hierdoor kwamen er bijvoorbeeld in tweede instantie pas uitzonderingen op de Nijmeegse voorwaarden.

NWO eist dat Vidi-laureaten een vast of tenure-trackcontract (uitzicht op vast contract, onder voorwaarden) moeten krijgen, Nijmegen beloofde daarop alle indieners een vaste aanstelling, als hun faculteit hen ‘Vidi-waardig’ acht. NWO’s inbeddingsgarantie is bedoeld om het aantal aanvragen omlaag te brengen, zodat de kans op honorering groter is. Elk jaar deelt de onderzoeksfinancier zo’n negentig Vidi-beurzen uit, à 800.000 euro.

Hoe de Nijmeegse pilot heeft uitgepakt is momenteel nog niet duidelijk, vertelde Van Krieken tegen de 25 aanwezigen. Wel worden de regels alvast met een jaar verlengd (met aanpassingen), met het oog op de deadline van de volgende Vidi-ronde.

Onderschatting

Het is met name onbekend hoeveel onderzoekers tegen hun wens geweigerd is om een Vidi-aanvraag in te dienen afgelopen najaar. ‘Wij zijn zelf op de hoogte van één geval’, aldus Van Krieken. Een flinke onderschatting, vermoedde hij zelf, wat onmiddellijk werd bevestigd door Herman Geuvers, onderzoeksdirecteur bij Informatica. Op de bètafaculteit mochten zeker zes mensen geen Vidi-voorstel indienen, wist de hoogleraar theoretische informatica. Ook verschillende aanwezigen op de bijeenkomst hadden nul op het rekest gekregen, vertelden ze Vox na afloop.

De rector riep onderzoekers die zich benadeeld voelen op om zich te melden bij Petra Hendriks, die het college ondersteunt vanuit de dienst personeel en organisatie (DPO). Hun ervaringen kunnen meegenomen worden in de evaluatie van de pilot. Ook vraagt het college het aantal gewenste en feitelijk ingediende voorstellen op bij de verschillende faculteiten.

Oneigenlijke argumenten

Eén ding maakte de rector opnieuw duidelijk: financiële redenen zijn ‘oneigenlijke argumenten’ om iemand een Vidi-aanvraag te weigeren. Instituten maken tegenwoordig meerjarenbegrotingen en dat geeft ruimte om medewerkers ook meer zekerheid op lange termijn te geven. ‘Bijvoorbeeld door ze een tenure-trackaanstelling te geven als ze een Vidi-willen indienen.’ Op facultaire begrotingen van 100 miljoen passen die best, aldus Van Krieken.

Het college streeft naar minder tijdelijke contracten en meer baanzekerheid. ‘Eigenlijk vinden we dat mensen die in hun carrière aan een Vidi toe zijn sowieso al in een tenue track zouden moeten zitten.’ Dat vraagt wel om een cultuuromslag, en die is er nog niet overal op de campus, geeft de rector toe. Het vereist immers meer flexibiliteit om iemand op de langere termijn in te kunnen bedden op een faculteit dan nu vaak de praktijk is. ‘Misschien betekent dat ook wel dat mensen meer onderwijs moeten geven, of in vakken die wat verder van hun expertisegebied afliggen.’

Overigens zijn er ook valide weigeringsgronden: een ondermaatse kwaliteit van een onderzoeker of diens voorstel of een slechte match met huidig facultair onderzoek en onderwijs. Volgens de collegerichtlijnen zouden facultaire commissies die ongeschiktheid dan wel formeel vastgesteld moeten hebben.

Minder aanvragers met tijdelijk contract

De vrees dat vooral tijdelijke werknemers de dupe zouden worden van de nieuwe lokale en landelijke Vidi-regels lijkt bewaarheid te worden. Nijmeegse Vidi-aanvragers met een tijdelijk contract waren dit jaar veruit in de minderheid. Zij waren slechts met drie (17 procent), terwijl vijftien indieners een tenure-track of vaste aanstelling hadden. Daarnaast waren er nog vier aanvragers die momenteel niet op de Radboud Universiteit werken, maar wel van plan zijn hiernaartoe te komen, indien ze de beurs krijgen.

Of deze verhouding in eerdere jaren anders was, is niet bekend. De Radboud Universiteit heeft deze cijfers niet, laat ze weten. Landelijk gezien is het aandeel Vidi-indieners in tijdelijke dienst in ieder geval wel sterk afgenomen, blijkt uit gegevens van NWO. Van hen waren er dit jaar maar 97 (22 procent van het totaal, iets meer dus dan op de RU), tegen 200 in 2017. Dat is meer dan een halvering.

Onderzoekers zonder vast contract (tijdelijk of tenure track) waren zelfs bijna geheel verantwoordelijk voor de afname in het totaal aantal Vidi-aanvragen bij NWO in 2018 (-25 procent). ‘Daar zitten veelbelovende wetenschappers tussen die misschien een fantastisch voorstel hadden kunnen insturen’, zei voorzitter Belle Derks van de Jonge Akademie in een reactie op deze cijfers tegen NRC.

De Radboud Universiteit volgt de landelijke trend, al was het aantal aanvragen vóór de piek van 2017 hier ook lager, tegen het landelijke beeld in. Het college hoopt de volledige evaluatie na de zomer af te ronden.