Door de coronacrisis bezoeken veel minder patiënten het ziekenhuis. Dat heeft gevolgen voor hun gezondheid, maar ook voor lopend onderzoek. Neuroloog Bas Bloem hoopt met creatieve oplossingen de schade te beperken én nieuwe kansen te benutten.

‘We maken ons zorgen.’ Bas Bloem windt er geen doekjes om. Door de coronacrisis melden zich de laatste weken ruim twee keer zo weinig mensen met neurologische klachten bij de polikliniek Neurologie als gewoonlijk. En dat is onnodig, stelt de hoogleraar neurologie van het Radboudumc. ‘Mensen denken dat wij het te druk hebben, en zijn bang om het virus hier op te lopen, maar dat is niet zo. Er is voldoende capaciteit, en een eventueel ziekenhuisbezoek kan veilig plaatsvinden.’

Bloem maakt zich ook zorgen over de effecten voor de parkinsonpatiënten die al bij hem in behandeling zijn. De coronacrisis kan bij deze groep tot nieuwe klachten leiden, legt hij uit, omdat parkinson een stressgevoelige ziekte is. Vorige week zette hij ze op een rijtje in het vakblad Journal of Parkinson’s Disease, samen met neuroloog en Donders-onderzoeker Rick Helmich. ‘Ik heb al mensen gesproken die nu voor het eerst paniekaanvallen krijgen.’

Kansen

Maar de crisis biedt ook kansen. Onder het mom van ‘never waste a good crisis’, hoopt Bloem bijvoorbeeld dit soort stresseffecten de komende tijd goed in kaart te kunnen brengen. Hij heeft net een aanvraag bij de ethische commissie de deur uitgedaan. ‘Verergert stress de symptomen bijvoorbeeld? En versnelt het ziekteverloop hierdoor?’

Daarnaast kan onderzoek dat hij al heeft lopen met de Amerikaanse Google-spinoff Verily Life Sciences mogelijk zelfs helpen bij het vroegtijdig detecteren van corona-infecties, denkt Bloem. De honderden parkinsonpatiënten die momenteel in Nederland meedoen in dat project dragen namelijk speciale horloges die hartslag en huidweerstand meten. ‘Die zijn beide een maat voor koorts, en dus voor een infectie. Als je lichaamstemperatuur stijgt, gaat je hartslag omhoog; je huidweerstand gaat tegelijkertijd omlaag omdat je meer gaat zweten.’

Steggelen

Ten slotte merkt de hoogleraar dat de crisis ook zorginnovaties – een van Bloems stokpaardjes – lijkt te versnellen. Zo vinden momenteel 95 procent van de geplande afspraken met parkinsonpatiënten op afstand plaats, over de telefoon of via beeldbellen. ‘De Nederlandse Zorgautoriteit is al jaren aan het steggelen of artsen daarvoor eenzelfde vergoeding krijgen als voor een fysieke afspraak in het ziekenhuis. Met de huidige crisis was het opeens in no-time geregeld.’

Die consulten-op-afstand lijken voor een buitenstaander misschien niet optimaal, maar kunnen de zorg ook ten goede komen, benadrukt Bloem. Het geeft een realistischer beeld van de symptomen, bijvoorbeeld. ‘Soms hebben patiënten minder klachten als ze bij ons in de spreekkamer zijn dan thuis. Kinesia paradoxa heet dat – James Parkinson zelf heeft dat al beschreven in 1817. Mogelijk ligt daar een tijdelijke boost van de dopamineproductie aan ten grondslag. Lopen patiënten na het consult weer terug naar de auto, dan nemen de klachten vaak alweer toe.’

‘Deze crisis is vooral een ramp’

Bovendien zijn bezoeken aan de polikliniek vaak belastend voor patiënten en brengen ze ook risico’s met zich mee. ‘Ze zitten soms een uur in de auto hiernaartoe – en autorijden is voor hen al gevaarlijker – voor een afspraak van tien minuten, waar de kans bestaat dat ze dus minder symptomen vertonen. En dan moeten ze ook weer een uur terug naar huis.’

Maar laat er geen misverstand over bestaan, zegt Bloem met nadruk, deze crisis is vooral een ramp. Voor zowel coronapatiënten als ook voor mensen die nu bijvoorbeeld een beroerte krijgen. ‘Neem alsjeblieft contact op als je klachten hebt, dan kunnen wij inschatten of er nu iets moet gebeuren of dat het ook later kan. De meeste behandelingen kunnen gewoon doorgaan, zeker acute.’