Raadslid zijn in de gemeente, hoe doe je dat eigenlijk? Vrijdag organiseert de rechtenfaculteit een stoomcursus gemeenterecht. Het doel: leden informeren over hun positie, mogelijkheden en verantwoordelijkheden binnen de gemeenteraad.

Tussen zijn colleges door wordt staatsrechtjurist Hansko Broeksteeg wel eens gebeld door leden van de gemeenteraad. ‘Meneer Broeksteeg, kunt u me vertellen wat een interpellatie is?’

Voor aanstormend raadsleden, maar ook voor de veteranen in het vak en nieuwe commissieleden, organiseert de universiteit aanstaande vrijdag daarom de cursus ‘Raadslid in de gemeente’. Drie docenten van de rechtenfaculteit geven een dag lang les over alle juridische zaken die voor raadsleden van belang zijn. Deelnemers hoeven niet van de universiteit te komen.

‘De meeste raadsleden weten nog niet hoe het er in een gemeente aan toegaat’

Al sinds een paar weken zijn de veertig plekken volgeboekt. Voor Broeksteeg komt de belangstelling niet als een verrassing. ‘Vier jaar geleden organiseerden we deze cursus voor het eerst. Toen was de feedback al heel goed. Dat nu de veertig plekken al lang vol zitten, laat denk ik zien dat er veel behoefte is aan dit soort bijscholing.’

Andere vakgebieden

Waar dat aan ligt? Volgens Broeksteeg ten eerste dat niet iedereen natuurlijk zomaar gemeente-expert is. ‘De meesten komen uit heel andere vakgebieden, die weten nog niet hoe het er in een gemeente aan toegaat. Vanuit hun eigen partij krijgen ze wel cursussen aangeboden, maar die gaan lang niet altijd over de wettelijke opties binnen de organisatie van de gemeente.’

Hoe moet je bijvoorbeeld omgaan met nevenfuncties en geschenken? Wat betekent integriteit? Hoe bespreek je een onderwerp buiten de agenda om? Raadslid zijn lijkt bijna een soort ouderschap: je kunt er geen opleiding voor volgen, en toch moet je het op de een of andere manier goed zien te doen.

‘Veel zaken die eerst elders georganiseerd waren, zoals de jeugdzorg, zijn naar de gemeenten toegeschoven’

Daar wil deze cursus bij helpen, aldus Broeksteeg. Zéker nu de gemeenteraad steeds meer voor de kiezen krijgt. Het is volgens hem ingewikkelder geworden om raadslid te zijn. ‘Veel zaken die eerst elders georganiseerd waren, zoals de jeugdzorg, zijn de laatste jaren naar de gemeenten toegeschoven. Daar komt binnenkort nog de omgevingswet bij.’

Versplintering

Volgens de jurist zegt het veel dat het budget van de gemeente met een derde tot de helft is gestegen. Raadsleden krijgen simpelweg steeds meer voor hun kiezen, terwijl ze niet meer tijd krijgen om hun werk te doen. ‘Er wordt wel bijscholing geboden, maar raadslid zijn is nog steeds een parttime baan – niet iedereen heeft tijd om zich te verdiepen in het werk als raadslid.’

Een cursus hoe je een goed VVD- of GroenLinks-raadslid moet zijn, hoeven de aanstormende politici overigens niet te verwachten. ‘Die training ligt bij de partijen zelf’, stelt Broeksteeg. Toch spelen de uitkomsten van de laatste verkiezingen wel een rol. ‘Er ontstaat een steeds grotere versplintering. In sommige gemeenten zijn wel elf politieke partijen actief. Voor een raadslid – zeker uit een kleine partij – is het dan belangrijk om te weten hoe hij toch invloed uit kan oefenen.’