Alles hosanna tijdens de nieuwjaarsrede van collegevoorzitter Daniël Wigboldus? Niet helemaal: het aantal publicaties en de citatie-score van de Radboud Universiteit zijn in 2017 stevig gedaald. Wat is er aan de hand? Vijf vragen en antwoorden.

Na alle positieve berichten tijdens de rede kwam ineens die ene slide, met het aantal wetenschappelijke publicaties en de citatiescore van de Radboud Universiteit. In 2017 daalde het aantal publicaties van 6124 naar 5825. De citatiescore, een maat voor de kwaliteit van studies, daalde eveneens fors, van 1,97 naar 1,67.

Moeten we de alarmbellen luiden?

Dat is wel heel voorbarig. Het is niet uit te sluiten dat de daling in 2017 een toevallige fluctuatie is. Hoewel de publicatie- en citatiescore in 2017 flink lager uitvielen dan in 2016, zijn ze vrijwel gelijk met die van 2013. Je kunt dus evengoed stellen dat de cijfers over vijf jaar gezien gelijk zijn gebleven. Cijfers uit 2018 zijn nog niet bekend.

Zijn deze scores überhaupt belangrijk?

Het aantal publicaties geeft een beeld van de wetenschappelijke output van de universiteit. Dat is belangrijk, maar niet zaligmakend. De afgelopen jaren klonk juist kritiek dat wetenschappers te veel publiceren, waarbij de kwaliteit van publicaties niet altijd even goed werd gewaarborgd. Niet voor niets stelde Wigboldus in zijn rede dat kwaliteit belangrijker is dan kwantiteit.

De citatiescore is in die zin interessanter. Deze geeft aan hoe vaak publicaties van Radboudwetenschappers worden aangehaald door collega’s ten opzichte van het internationale gemiddelde. Een score van 1,67 betekent dat Nijmeegse publicaties 67% vaker worden aangehaald dan gemiddeld. Dat deze score daalt kun je interpreteren als dat Radboudwetenschappers minder hooggewaardeerde studies publiceerden in 2017 dan in 2016.

Is er een verklaring?

Dat wel. Marijtje Jongsma, Radboud-onderzoeker en woordvoerder van de Vakbond voor de Wetenschap (VAWO), stelt in een reactie per mail dat het aantal fte’s dat gereserveerd is voor onderzoek in 2017 flink is gedaald. ‘Gecorrigeerd voor de totale fte’s aan onderzoeksmedewerkers is het aantal publicaties eerder gestabiliseerd dan gedaald’, aldus Jongsma. Een meegestuurde grafiek onderschrijft haar bewering. De daling in publicaties zou dus puur het gevolg kunnen zijn van een daling in uren besteed aan onderzoek.

Ook interessant: de daling in Nijmeegse publicaties staat niet op zichzelf. Het aantal publicaties van alle Nederlandse universiteiten bij elkaar daalde van 75.537 naar 74.269, blijkt uit cijfers van universiteitsvereniging VSNU. Die landelijke daling heeft vooral te maken met een daling in de sectoren Gezondheid en Gedrag en Maatschappij. In die gebieden ontstond de laatste jaren ophef omdat veel studies niet aan de kwaliteitseisen van goed onderzoek voldeden. Dat kan invloed hebben gehad op het aantal publicaties. Enerzijds omdat onderzoekers mogelijkerwijs meer tijd hebben genomen om de kwaliteit van hun papers te waarborgen. Anderzijds omdat tijdschriften hogere eisen zijn gaan stellen, waardoor publiceren moeilijker is geworden.

En de daling in die citatiescore dan?

Die is lastiger te verklaren. Mogelijk speelt een rol dat het om een relatief cijfer gaat, ten opzichte van het mondiale gemiddelde. Als dat mondiale gemiddelde stijgt, daalt het Nijmeegse cijfer vanzelf. Oók als het aantal citaties van Radboud-publicaties gelijk blijft. Jongsma: ‘Mijn interpretatie hiervan is dat Nederland onvoldoende investeert in de kenniseconomie en we daardoor wegzakken naar het gemiddelde.’

Geen zorgen dus?

Niet direct. Pas als de cijfers over een lange termijn dalen, zal de universiteit in actie komen, zegt universiteitswoordvoerder Martijn Gerritsen. ‘Laten we eerst eens kijken hoe de scores zich ontwikkelen voor we conclusies trekken’, aldus Gerritsen. ‘We gaan dit in de gaten houden.’