OPINIE - De adviescommissie die internationale samenwerkingen van de Radboud Universiteit tegen het licht gaat houden is geen oplossing, maar een vertragingstechniek. Dat schrijven studenten Aya Ahlalouch en Sjoerd Nefs van Nijmegen Encampment. ‘Het is een bureaucratisch rookgordijn dat bedoeld is om tijd te winnen en af te leiden van het feit dat de universiteit weigert een standpunt in te nemen.’

Sinds oktober 2023 hebben studenten van Nijmegen for Palestine aan de Radboud Universiteit een duidelijk eisenpakket voor onze universiteitsbestuurders: veroordeel de genocide in Gaza, openbaar de banden van de universiteit met medeplichtige entiteiten, boycot en desinvesteer. Toch, terwijl Israël Gaza genadeloos bombardeert en Palestijnen onderdrukt, blijft de Radboud Universiteit vasthouden aan samenwerkingen met instellingen die diep verweven zijn met het Israëlische militair-industrieel complex.

Het gaat hier om instituties die direct betrokken zijn bij de ontwikkeling van wapens en militaire technologieën die worden gebruikt bij de aanvallen op Palestijnse burgers, bijvoorbeeld Technion Institute, Haifa University, Tel Aviv University en Hebrew University. Vasthouden aan deze samenwerkingen betekent het goedkeuren en steunen van Israëls gewelddadige campagnes, waardoor de Radboud Universiteit medeplichtig is aan etnische zuivering.

‘We vragen niet om iets radicaals of onredelijks. We vragen dat onze universiteit stelling neemt in een van de meest duidelijke morele crises van onze tijd’

De Radboud Universiteit heeft niet gereageerd op onze eisen door actie te ondernemen, noch door morele helderheid te bieden. In plaats daarvan is de Adviescommissie Samenwerkingsbanden opgetogen, een orgaan zonder bindende bevoegdheid om echte verandering door te voeren, dat de universiteit moet gaan adviseren over institutionele samenwerkingen. Dit is geen oplossing, maar een vertragingstactiek.

We vragen niet om iets radicaals of onredelijks. We vragen dat onze universiteit stelling neemt in een van de meest duidelijke morele crises van onze tijd. Gaza staat onder genocidale belegering, Israël zet de bezetting van meerdere Arabische landen voort, terwijl het bommen laat neerdalen op Libanon, Syrië en Jemen. Oorlogsmisdaden worden dagelijks straffeloos gepleegd. Toch weigert het college van bestuur (cvb) deze feiten te erkennen.

Het cvb noemt de genocide een ‘zeer complexe kwestie’ waar de adviescommissie aan zal werken. Maar het is overduidelijk dat Israël de bezettende macht is onder internationaal recht (zoals veroordeeld door het Internationaal Gerechtshof) en verantwoordelijk is voor de etnische zuivering van Palestijnen. Onderdrukking herkennen is niet ingewikkeld wanneer het zich openlijk afspeelt. De universiteitsbestuurders beweren dat ze niet willen bijdragen aan mensenrechtenschendingen, maar door hun gebrek aan daadkracht is dat exact waar ze mee bezig zijn.

Valse argumenten

Deze adviescommissie gaat niet over het zoeken naar echte antwoorden of het nemen van principiële actie. Het schuift het probleem vooruit, in de hoop dat de verontwaardiging met de tijd zal afnemen. Vanaf het begin was duidelijk dat het cvb niet van plan is om de banden met Israëlische instellingen te verbreken. Dat staven de bestuurders met retoriek die bedachtzaam moet klinken, maar in werkelijkheid bedoeld is om af te leiden van het feit dat de universiteit weigert de kern van de ethische kwesties aan te pakken.

Sinds oktober 2023 hebben ze zich vastgeklampt aan het vaandel van ‘academische vrijheid’ als verdediging, maar dat argument houdt simpelweg geen stand. Onze eis gaat namelijk niet over het isoleren van individuele academici; het gaat over het verbreken van institutionele banden met universiteiten die medeplichtig zijn aan genocide. In een artikel gepubliceerd door Trouw spraken de universiteitsbestuurders over waarden als ‘vrijheid, rechtvaardigheid en respect voor mensenrechten’. Toch, wanneer ze worden geconfronteerd met hun falen om die principes na te leven, trekken ze zich plotseling terug achter het schild van academische vrijheid, en misbruiken ze dat tot een excuus voor medeplichtigheid aan genocide. Dit is een schandalige misleiding. Echte academische vrijheid is bedoeld om kritisch denken te stimuleren en om academische instellingen en individuen die opkomen voor morele principes te beschermen.

Een ander zwak argument dat het college van bestuur heeft aangedragen, is de noodzaak om een ‘open lijn’ te behouden met Israëlische instellingen. Het college houdt dit standpunt vast sinds oktober 2023, ondanks het feit dat het eerste contact met deze instellingen pas afgelopen zomer plaatsvond. Toch blijft deze belofte hol klinken. In een artikel van Vox gaf het hoofd van de ethische commissie toe dat ‘het niet hun doel is andere universiteiten te laten instemmen met onze idealen’.

Wat is dan wel het doel van het openhouden van deze lijnen? ‘Het delen van zorgen met betrekking tot de mensenrechtenschendingen’, gaf het cvb eerder aan. Maar tegelijkertijd geeft het geen duidelijkheid over de inhoud van deze gesprekken of wat ze hopen te bereiken door deze zorgen te delen. Als er geen intentie is om actie te ondernemen, waarom dan de moeite? Het lijkt niet meer dan een symbolisch gebaar, bedoeld om kritiek te sussen zonder echte verandering na te streven.

Geen transparantie

Het gebrek aan transparantie kan niet genegeerd worden. Het cvb is verre van open geweest over zijn banden met Israël. Hoewel er enige informatie over samenwerkingsbanden is verstrekt, was dit allesbehalve volledig. Dit werd duidelijk toen studenten zelf verder onderzoek deden en meer samenwerkingsverbanden tussen de Radboud Universiteit en Israëlische instellingen aan het licht brachten dan aanvankelijk door het CvB onthuld. De selectieve onthulling van het cvb toont een opzettelijke onwil om volledig open te zijn over de betrokkenheid van de universiteit, en het is onmogelijk hun beweringen van verantwoordelijkheid serieus te nemen wanneer essentiële informatie achtergehouden is.

‘Het cvb heeft geen interesse in het bevorderen van oprecht kritisch denken’

De geheimzinnigheid rond de oprichting van de adviescommissie is net zo verontrustend. Er is geen duidelijke uitleg gegeven over hoe de leden zijn gekozen, afgezien van de vage bewering dat het ‘onafhankelijke denkers’ zijn. Toch heeft een van deze zogenaamd onafhankelijke denkers zich publiekelijk uitgesproken tegen een pro-Palestinademonstratie – een standpunt dat onmiddellijk vragen oproept over hun objectiviteit. Ondertussen werden academische experts aan de Radboud Universiteit op het gebied van mensenrechten, genocide, internationaal recht of de situatie in Palestina – degenen die een kritisch, geïnformeerd perspectief zouden kunnen bieden – opmerkelijk genoeg uitgesloten van het proces: ze werden niet benaderd om zitting te nemen in de commissie.

Wanneer de leden van de commissie al bij voorbaat lijken vast te houden aan de lijn van institutionele passiviteit en het selectieproces zelf in het geheim plaatsvindt, wordt pijnlijk duidelijk dat het cvb geen interesse heeft in het bevorderen van oprecht kritisch denken of het zoeken naar eerlijk advies.

Geen advies nodig

Het cvb is uiteindelijk niet verplicht om de aanbevelingen van de commissie te volgen. Zelfs als er al op wonderbaarlijke wijze een principiële aanbeveling komt, kan het cvb die negeren. De nauwe banden met de Hebrew University, gebouwd op illegaal bezet Palestijns gebied en aanzienlijk medeplichtig aan het opzetten en in stand houden van het Israëlische apartheidssysteem, beloven in ieder geval weinig goeds. Ondanks de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof dat Israëlische nederzettingen in deze bezette gebieden in strijd zijn met het internationaal recht – een punt dat we rechtstreeks aan hen voorgelegd hebben – blijft het cvb wegkijken, zich volledig bewust van het feit dat ze de macht hebben om de banden te verbreken, maar er opzettelijk voor kiezen dit niet te doen.

De oprichting van de adviescommissie is volstrekt overbodig, aangezien ze uitsluitend advies zal geven over kwesties die internationaal allang bekend zijn. Actie had veel eerder moeten worden ondernomen. Het cvb gebruikt deze commissie simpelweg om de besluitvorming te rekken en te doen alsof er nog verdere overwegingen nodig zijn, terwijl de feiten al vaststaan. Wat wij eisen, is geen verdere procedurele vertragingen of loze gebaren – we eisen échte actie.