Het college van bestuur moet meer op de voorgrond treden als het gaat over de relaties met Israël. Dat adviseerden deelnemers van de recente participatiebijeenkomsten over internationale samenwerkingen. Volgende stap: dialoogsessies over de spanningen die zijn ontstaan naar aanleiding van de situatie in Gaza.

Vijf groepsgesprekken van ongeveer anderhalf uur. Zodat de universiteit weet wat haar medewerkers en studenten vinden over internationale samenwerkingen. Dat was het idee achter de participatiebijeenkomsten die vorige maand gehouden werden.

De bijeenkomsten zijn onderdeel van het traject van de Radboud Universiteit, waarin internationale samenwerkingsverbanden tegen het licht gehouden worden. De participatiebijeenkomsten zijn in het leven geroepen door het college van bestuur en opgezet door Radboud Reflects en Public Mediation, een mediationbureau gespecialiseerd in maatschappelijke vraagstukken. De resultaten werden gisteren bekendgemaakt in een analyse.

Wat staat er in de analyse?

De analyse is vooral een uiteenzetting van de verschillende perspectieven die aan bod kwamen tijdens de bijeenkomsten. Het gros van wat er opgeschreven staat, is al eens eerder gezegd. Het ging veelal over morele en ethische dilemma’s die bij samenwerkingsverbanden komen kijken.

Maar opvallend genoeg staan er ook concrete aanbevelingen voor het college van bestuur in. Verschillende aanwezigen gaven aan dat ze vonden dat het cvb te lang afwachtend was, “met name in de kwestie rondom samenwerking met Israëlische universiteiten”. Het cvb zou zich volgens hen “proactiever moeten uitspreken”.

De communicatie vanuit het cvb moet transparanter. Deelnemers missen verantwoording vanuit het bestuur over keuzes die gemaakt worden. Het cvb moet onder andere duidelijker zijn waarom bepaalde banden niet verbroken worden. Daarnaast moet er in discussies meer ruimte zijn voor emoties, deze worden nu nog te vaak rationeel aangevlogen. Tot slot moet het college prioriteiten stellen, omdat sommige samenwerkingsverbanden vragen om snel handelen. Als optie noemden deelnemers het – al dan niet tijdelijk – bevriezen van de banden met Israël.

In hoeverre gingen de participatiebijeenkomsten over de samenwerkingsverbanden met Israël?

Niet geheel verrassend ging het tijdens de gesprekken vaak over (het verbreken van) de banden met Israël en Palestina. In de analyse is daar zelfs een apart hoofdstuk aan gewijd.

Voorstanders van het verbreken van de banden zeggen dat de Radboud Universiteit medeplichtig is aan genocide door het aanhouden van de banden. Ook het niet innemen van een stelling – en daarmee de banden dus aan te houden – is een signaal volgens hen: daarmee zou de universiteit de oorlogsactiviteiten van Israël legitimeren.

Tegenstanders van het verbreken van de banden benadrukten het belang van gezamenlijke kennisopbouw. “Zij vinden dat het politieke conflict in Israël los staat van het wetenschappelijk onderzoek en de intellectuele capaciteiten van de wetenschappers daar. Ook vinden sommigen dat we kritische Israëlische onderzoekers juist moeten steunen”, zo staat te lezen in het rapport.

Maar, zo geeft een van de aanwezigen aan tegen Vox, het mocht tijdens de bijeenkomsten ook niet te veel over Israël en Palestina gaan. Het gesprek werd vaak teruggebracht naar internationale samenwerkingen in het algemeen. Het doel van de bijeenkomsten was niet om in te zoomen op Israël.

De bijeenkomsten zijn voorbij, wat nu?

Nu het participatieproces is afgelopen volgt binnenkort een reeks “dialoogsessies die dieper ingaan op de spanningen die zijn ontstaan naar aanleiding van de situatie in Gaza”. Hierbij zijn medewerkers en studenten wederom welkom om hun mening te geven.

Wanneer en hoe is echter nog niet bekend. Een universiteitswoordvoerder laat weten dat daar binnenkort informatie over naar buiten komt.

Nog meer gesprekken?

Ja, er wordt vooralsnog vooral veel gepraat. En dat is ook precies waar verschillende pro-Palestinademonstranten zich aan storen. De adviescommissie en het gehele participatietraject zorgen er vooral voor dat er géén beslissing hoeft te worden genomen, zeggen zij. Enkelen noemden de adviescommissie – en later ook het participatietraject – vooral een rookgordijn en een vertragingstechniek vanuit het cvb.

We laten het college al maanden zien waarom zij de banden met Israëlische instellingen moeten verbreken, vertelden enkele van hen na afloop van de eerste participatiebijeenkomst aan Vox. En ook in Tilburg adviseerde een commissie de Brabantse universiteit om de banden te verbreken. De onderwijsinstelling heeft er overigens voor gekozen de banden vooralsnog niet op te schorten.

Daartegenover staat dat het Nijmeegse universiteitsbestuur niet over een nacht ijs wil gaan. Het college heeft het belang van de adviescommissie altijd onderstreept om een zorgvuldige beslissing te kunnen maken. Collegevoorzitter Alexandra van Huffelen, die eerder deze maand begon, benadrukte het belang van die zorgvuldigheid nogmaals in een recent interview.

Wanneer wordt de knoop doorgehakt of de banden met Israël worden aangehouden?

Dat is nog onduidelijk. In oktober 2024 werd bekendgemaakt dat de adviescommissie aan de slag is gegaan. Destijds werd al aangegeven dat een advies over de banden met Israël nog wel een jaar op zich zou kunnen laten wachten. Een harde deadline werd niet genoemd.

Maar waar het advies van de Tilburgse commissie er inmiddels al zo’n twee maanden ligt, duurt het op de Radboud Universiteit wat langer. Met de participatiebijeenkomsten en dialoogsessies worden er wel stappen gezet die uiteindelijk tot een beslissing moeten leiden.

Wat gebeurt er eigenlijk met de uitkomsten van het participatietraject?

Die zijn openbaar gemaakt en gedeeld met het cvb. ‘Het college van bestuur waardeert de inzet van alle betrokkenen die tot deze opbrengst heeft geleid’, laat een woordvoerder weten. ‘Ook als het gaat om de zichtbaarheid van het college van bestuur.’

Ook de adviescommissie heeft al naar de uitkomsten gekeken. Die zal dit meenemen in het verdere proces, zoals ook in het document wordt aangeraden.