’De kerstvakantie is uitermate geschikt om even geen werkmails te versturen’
-
Via Pixabay
OPINIE – Universitair hoofddocent en AOb-bestuurder Marijtje Jongsma had zich voorgenomen om in de kerstvakantie zoveel mogelijk te luiwammesen. Wanneer ze een e-mail ontvangt van een collega voelt ze meteen stress en irritatie, ook al betreft het een onschuldige nieuwjaarswens. ‘Op een gegeven moment gaat er van de zoveelste attentie ook wat dwingends uit.’
Tussen kerst en oud en nieuw klap ik de laptop dicht en probeer ik even afstand te nemen van het werk. Dat is gezond en ook nodig. Dat neemt niet weg dat ik gewoon bereikbaar ben voor urgente en dringende zaken en met een half oog de binnenkomende e-mails screen. We zitten met de pandemie nog altijd midden in een mondiale crisis en verantwoordelijkheden zijn er om te nemen. Eén daarvan is het houden van contact, en ook leidinggevenden worden daar met grote regelmaat op gewezen.
Zo liep de e-mailbox vlak voor de feestdagen vol met stapels kerstwensen in diverse groeps-e-mails. Leuk! Iedereen in CC. Onderschat dan niet de sociale druk en behoefte aan virtue signaling. Mijn kerstwensen moeten immers smaakvoller, empathischer, ludieker en bescheidener zijn dan die van de rest. Want competitie is ons niet vreemd.
Competitie
We kennen het allemaal: het per omgaande reageren, het eerste-rij-middenvoor als het gaat om het afgeven van signalen van goed gedrag. Ook hier lijkt de vertrouwde competitie die de universitaire wereld eigen is toe te slaan. Ik heb bijvoorbeeld nog nooit zoveel materiële blijken van waardering voor mijn inzet ontvangen als in de afgelopen twee jaar. Merendeels in de vorm van chocola, want dat gaat handig door de brievenbus.
‘Bij het zien van de mail voel ik acuut stress en irritatie’
Precies tussen kerst en oud en nieuw word ik gemaild door een collega. De kop van de e-mail luidt enigszins cryptisch “2021-2022”. Ik voel acuut stress en irritatie. Dat zegt meer over mij (en het belang van uitrusten en afstand nemen) dan de goede intenties van deze collega. Kennelijk is er iets zo urgent dat het écht nu onder de aandacht gebracht moet worden. Misschien moet er nog iets worden ingediend of afgerond vóór het einde van het jaar? Heb ik iets over het hoofd gezien?
Luiwammesen
De e-mail betreft gelukkig geen urgente kwestie maar een uitgebreide nieuwjaarswens en eindigt met de aankondiging van een te verwachten attentie via de post. Mooi verwoord en goed bedoeld, daar niet van, maar op een gegeven moment gaat er van de zoveelste attentie ook wat dwingends uit. Je laptop kun je dichtklappen maar de brievenbus is een ander verhaal.
‘Ik wil even niet herinnerd worden aan het werk’
Doorgaans ben ik dól op mijn collega’s en ik heb uiteraard het diepste respect en de opperste waardering voor hen, maar nu even niet. Nu wil ik even niet herinnerd worden aan het werk. Ik wil luiwammesen. Ik wil dol zijn op mijn huisgenoot en respect en waardering hebben voor mijn eigen vrije tijd. Work-life balanceren is geen sinecure. In de cao is inmiddels zelfs afgesproken dat universiteiten de privétijd van werknemers moeten bewaken, bijvoorbeeld door het invoeren van e-mail-luwe weken. Mij lijkt de week tussen kerst en oud en nieuw dan ook een uitermate geschikte week om even géén contact te zoeken.
Out of office
Ik tik de volgende ochtend vrij vroeg maar mét een koffie in bed een vriendelijk e-mailtje met mijn bedenkingen richting de afzender. Waarom die e-mail nu versturen? Waarom geen luwte en even rust? Waarom niet een weekje eerder of later? Direct na de automatische out-of-office reply komt het antwoord van de afzender: “De e-mail is belangrijk omdat er geen afzender vermeld is bij de attentie die straks door de bus valt.”
En zo houden we het altijd-bereikbaar-zijn, altijd-even-e-mail-checken, en nooit-echt-afstand-nemen cultuur met z’n allen in stand. De afzender reageert immers niet alleen per omgaande, maar gaat er impliciet ook van uit dat iedereen de e-mail heeft gelezen voordat de post arriveert.
Het is regenachtig. De postbode is weer weg. Geen chocola dit keer maar een boekje met mindfulness tips. Het prijsje zit er nog op. De tips zal ik nog hard nodig hebben dit jaar.
Collega schreef op 5 januari 2022 om 11:54
Als je niet aan werk herinnerd wilt worden, kijk je toch niet naar je mail? Vind deze column erg zuur en onvriendelijk en ondankbaar jegens zenders met goede bedoelingen, er werd je toch niet om een reactie gevraagd!
Marijtje Jongsma schreef op 5 januari 2022 om 15:57
Fun fact: deze opinie is voordat ik m instuurde voorgelegd aan de betreffende collega voor suggesties of eventueel bezwaar, samen met een hartelijk bedankje voor de attentie. Verwar niet het op illustratieve wijze maken van een punt (email-luwe periodes zijn een goed idee) met het eventueel hebben van kritiek op een persoon (daar is hier sprake van – zie dat ik in het stukje als oorzaak van mijn stress en irritatie vooral naar mezelf kijk). Overigens geven niet-anonieme reacties meestal meer aanleiding voor een constructieve dialoog dan anonieme reacties.
Eva schreef op 5 januari 2022 om 19:14
Als je met een vinger naar de ander wijst, wijzen er drie naar jezelf…
De beste optie als je rust wilt? NIET kijken. Als het echt urgent is zullen mensen ook op andere manieren contact met je zoeken.
Echt, probeer het eens. Ook als leidinggevende. Zelfoplossend vermogen van de collega’s is groter dan je denkt.
Jan Hein Furnée (Letteren) schreef op 6 januari 2022 om 18:56
Ik ben het volledig eens met Marijtje Jongsma. De week tussen kerst en oud en nieuw zijn collectief aangewezen vakantiedagen. Het is in die dagen niet nodig en in mijn optiek zelfs ronduit onprofessioneel en oncollegiaal om collega’s te mailen, behoudens natuurlijk noodsituaties. Ik zou als staflid en bestuurder een stap verder willen gaan. Met name voor medewerkers met zowel onderwijs- als onderzoekstaken (met 60% of meer onderwijs) lijken mij de dagen tussen kerst en oud & nieuw zelfs het absolute minimum. In de ‘kerstvakantie’ een email-loze periode van twee weken en in de eerste onderwijsvrije week nog eens vergader- en email-luw (d.w.z. alleen noodzakelijke berichten/vragen) biedt denk ik de enige kans om volledig afstand te kunnen nemen van het werk, bij te tanken en vervolgens nog een week echt productief aan onderzoek te kunnen werken. En ook daarna: niet mailen in het weekend en niet mailen ’s avonds na 19 uur. Zo doen we het nu al een tijdje in ons departement en dat blijkt over het algemeen prima te kunnen. Al snapt iedereen dat bijvoorbeeld collega’s met kinderen en andere zorgtaken hun werkdag soms wat anders moeten indelen, zeker nu in coronatijd.
Chris schreef op 11 januari 2022 om 11:47
Dus als reactie op de vermeende fout van deze collega heeft u (nog altijd in de kerstvakantie): 1) in een antwoord deze collega hierop aangesproken en 2) deze collega gevraagd uw column te lezen en in te stemmen met de publicatie hiervan 3) deze column geschreven en gepubliceerd.
Dit illustreert wel heel goed hoe verslaafd wij allemaal geraakt zijn aan het bezig zijn met werk, en hoe moeilijk het is geworden (voor wetenschappers) om echt afstand te nemen. Los van de signalen en afspraken die vanuit bestuurlijk niveau kunnen worden afgegeven, lijkt het mij vooral belangrijk en gezond dat ieder voor zich hierin een stap zet. Dit is bij uitstek een probleem dat kan worden verminderd door zelf de stekker eruit te trekken en het goede voorbeeld te geven (zeker als meer senior onderzoekers en leidinggevenden het voortouw nemen).
Pieter schreef op 11 januari 2022 om 18:20
> Onderschat dan niet de sociale druk en behoefte aan virtue signaling. Mijn kerstwensen moeten immers smaakvoller, empathischer, ludieker en bescheidener zijn dan die van de rest. Want competitie is ons niet vreemd.
Sorry hoor maar dan doe je het toch echt jezelf aan. Andere mensen zijn niet verantwoordelijk voor jou keuze om mail te lezen. Als je er zoveel stress van hebt dan moet je gewoon je mail niet lezen in de vakantie. Als het echt heel urgent is worden er echt wel andere methoden ingezet om je te pakken te krijgen.