Klimaatdeskundige Heleen de Coninck is aanwezig bij de internationale klimaattop in Marrakech. Hoe is het daar nu duidelijk is dat Donald Trump – die niets ziet in welke klimaatdeal dan ook – in januari aan de macht komt?

Hoe is de sfeer in Marrakech?
‘Wel strijdbaar. Het klimaatakkoord is veel sneller in werking getreden dan we vooraf hadden gedacht. Mede doordat de presidenten Barack Obama en Xi Jinping vaart hebben gezet achter de ratificering van het Parijse klimaatakkoord. Zij zagen de bui al aankomen. Ter vergelijking: het verdrag van Kyoto trad pas acht jaar na de afspraak in werking. Iedereen rapporteert hier nu enthousiast wat in eigen land al gebeurt.’

Wat zegt de Amerikaanse delegatie?
‘Een vertegenwoordiger van Venezuela heeft een lid van de Amerikaanse delegatie met zoveel woorden gevraagd: “Wat kunnen we nog verwachten van jullie?” Je merkte wel hoe jammer dat delegatielid het vond dat de koers van zijn land nu zo radicaal gaat veranderen. Hij zei heel diplomatiek dat zijn land een land is dat zich houdt aan internationale afspraken. Daar kreeg hij applaus voor. Maar Trump kan het klimaatakkoord gewoon naast zich neerleggen.’

‘We hebben niet zoveel overheidssteun nodig als destijds’

Hoe reageren de andere delegaties?
‘Zestien jaar geleden kwam Bush in Amerika aan de macht, die prompt het Kyoto-verdrag opzegde. Dat was toen veel erger, omdat de duurzame energie nog in de kinderschoenen stond. Nu zijn er allerlei burgerinitiatieven, lokale overheden en bedrijven die zich hebben toegelegd op duurzame energie en klimaatdoelstellingen, ook in de VS. We hebben niet zoveel overheidssteun nodig als destijds, al blijft overheidssteun wel essentieel. Dus in die zin zijn mensen wel hoopvol. Daarbij: er zijn nog zo’n 190 andere landen die wél hard willen werken aan de uitvoering van het Parijs-akkoord. Niettemin blijft het natuurlijk een tegenslag.’

U was blij met het akkoord in Parijs. Hoe is dat nu?
‘Ik ben minder positief natuurlijk. In Parijs beloofden we om de opwarming van de aarde ruimschoots onder de 2 graden te houden. Dat is al zo ambitieus dat de meeste landen dat al moeilijk kunnen waarmaken. Nu doen we echt een stap terug.’

De Verenigde Staten kunnen pas over drie jaar officieel uit het akkoord stappen. Is iedereen ervan overtuigd dat dat ook gaat gebeuren?
‘Het ligt voor de hand. Maar misschien dat Trump dan wel een andere mening over klimaatverandering heeft. Als de klimaateffecten duidelijk beginnen af te tekenen; het water in Miami over de straat klotst en ook duidelijk is dat dat komt door broeikasgassen, dan kan hij wel eens anders gaan denken over fossiele brandstoffen. Laten we het hopen.’

Heleen de Coninck is universitair hoofddocent Innovation & Sustainability aan de Radboud Universiteit.