Vandaag gaat Nederland naar de stembus. Voor de gemeenteraadsverkiezingen én voor het referendum over de sleepwet. Over dat laatste heerst nog veel twijfel. En behoefte aan anonimiteit.

In koffiebar C is een 24-jarige masterstudent internationale betrekkingen verdiept in een artikel over cyber warfares. Ze twijfelt nog: eigenlijk is ze nog niet goed genoeg geïnformeerd over de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten – in de volksmond: de sleepwet. ‘Als ik niet stem, dan oefen ik geen invloed uit. Maar ik wil geen stem uitbrengen waar ik niet 100 procent achtersta.’ Ze is er niet erg rouwig om dat dit, nu de kamer het raadgevend referendum kortgeleden wegstemde, voorlopig onze laatste stembusgang is. ‘Het is de vraag in hoeverre de leek in dit geval, maar ook bij het handelsverdrag met Oekraïne, iets nuttigs kan zeggen. Dan kun je overal wel een referendum over houden.’

‘Ik denk niet dat de staat gekke dingen doet met onze gegevens’

Eerstejaarsstudent geneeskunde Nigel Cox (19) weet zeker dat hij gaat stemmen. Maar wat – dat is nog de vraag. Eerst zat hij heel erg in het ja-kamp. ‘Privacy vind ik belangrijk, maar ik heb vertrouwen in de staat. In theorie kunnen politieke partijen onze data gebruiken om in de toekomst heel gericht campagne te voeren en zo stemmers te beïnvloeden. Of data kan doorgegeven worden aan andere landen, waaronder dictaturen. Maar ik denk niet dat de staat gekke dingen doet met onze gegevens.’

Toch bracht een recente publicatie in Medisch Contact hem weer aan het twijfelen. ‘Vanuit mijn vakgebied gezien is de sleepwet een slechte zaak. Met de nieuwe wet mag de AIVD medische gegevens opvragen. Dat gaat tegen het beroepsgeheim van artsen in. Ja, dat is een moeilijk punt. Ik ga me nog wat verdiepen, RTL Late Night terugkijken.’

Liever anoniem

Een student in de Huygenskantine wil niet veel kwijt, behalve dit: ‘Ik heb mijn ideeën, maar die zijn privé. Mijn naam ook. Je mag opschrijven dat je mijn naam niet mag opschrijven.’

Een tafel verderop zit Thijs Joosten (18), een 6 vwo-scholier van de NSG die een uurtje wiskundebijles meepakt. Morgen gaat hij voor het eerst naar de stembus, als hij tijd heeft tenminste. ‘En ik kom er net pas achter dat dat referendum óók morgen is. Ik weet er nu te weinig van af.’

Zijn bijlesdocent, een wiskundestudent van 24, stemt vóór. ‘Ik heb me er niet heel erg in verdiept, maar het maakt mij niet zo veel uit dat mijn gegevens gedeeld worden.’ De student heeft niet de illusie dat er überhaupt sprake is van privacy. ‘Ik gebruik veel tech – Facebook en zo, hoewel ik weet dat zij ook alles opslaan. Volgens mij weet de staat óók alles al. Nee, dat maakt me niets uit. Ik ben één uit achttien miljoen Nederlanders. Wat is er zo spannend aan mij? Echt hoor, ze mogen alles van me weten. Ik heb helemaal niets te verbergen.’

Als Vox zijn naam op wil schrijven zegt hij doodserieus: ‘Nou, nee, mag het ook anoniem?’