Juist nu er een vluchtelingencrisis is, zijn wetenschappelijk inzichten hard nodig. Bijvoorbeeld van het Centrum voor Migratierecht, dat vandaag zijn twintigste verjaardag viert. ‘Het zijn de wetenschappers die met oplossingen komen.’

 

De oprichting van het Centrum voor Migratierecht (CMR) twintig jaar geleden viel samen met een belangrijke stap naar de Europese Unie zoals we die nu kennen. De Schengenzone trad in werking en zorgde ervoor dat burgers van de EU zich vrij konden bewegen tussen de lidstaten.

Juist nu, tijdens de twintigste verjaardag van hetzelfde instituut, wordt er getornd aan dat burgerrecht. Om de vluchtelingencrisis het hoofd te bieden, en het Verenigd Koninkrijk binnenboord te houden, stellen lidstaten weer grenscontroles in. Wie een interne grens passeert, zou zomaar eens zijn paspoort moeten laten zien. En wie als EU-burger in een andere lidstaat gaat werken, moet niet zomaar rekenen op alle sociale voorzieningen.

‘Je ziet dat de solidariteit tussen lidstaten weer enigszins onder druk staat’, zegt Paul Minderhoud, universitair hoofddocent bij het CMR en een van de sprekers tijdens het verjaardagsconferentie vandaag. ‘Zowel als het gaat om solidariteit tussen EU-lidstaten als met mensen van buiten de EU. Landen willen wel de lusten van Europese integratie, maar niet de lasten. Het falen van de verdeelsleutel van vluchtelingen over de EU is daar een treffend voorbeeld van.’

Sentimenten
Daarmee is Europa een andere weg ingeslagen. ‘Tot 2010 zag je dat Europa steeds meer integreerde. Onder druk van populistische, nationalistische sentimenten begint dat af te brokkelen.’ Volgens Minderhoud heeft de forse uitbreiding van de EU daarmee te maken. Met name de Oost-Europese arbeidskrachten die opeens de West-Europese arbeidsmarkt konden betreden, zetten bij sommigen kwaad bloed. ‘Zij werden neergezet als benefit tourists, mensen die van onze sociale voorzieningen kwamen profiteren. Terwijl zij onder aan de streep meer bijdragen dan innemen.’

Het is wel eens frustrerend dat politici beleid voeren op basis van die sentimenten, zegt Minderhoud. Het laat tevens het belang zien van een instituut als het CMR. ‘Het zijn wetenschappers die nu oplossingen aandragen voor de vluchtelingencrisis. Zorg dat de ambassades in Jordanië en Libanon humanitaire visa kunnen verstrekken, zodat er een luchtbrug gecreëerd kan worden naar Europa. Of sta vliegtuigmaatschappijen toe ongedocumenteerde reizigers aan boord te nemen.’

Rode draad
Zoals het een wetenschapper betaamt zal het tijdens de conferentie vandaag niet alleen over de actualiteit gaan. ‘We hebben bewust twee van de drie blokken ingepland die over andere onderwerpen gaan. Maar de kans lijkt me groot dat het vluchtelingendebat een soort rode draad zal worden door de dag.’ / Mathijs Noij