In Rusland wordt op een heel andere manier naar de Werelderfgoedlijst van UNESCO gekeken dan in Nederland. Studenten van de Honours Academy zochten het uit en presenteren hun bevindingen aan de Nederlandse tak van de VN-organisatie.

Volgens Chinese traditie is het niet ongewoon om een verouderde tempel af te breken en opnieuw op te bouwen. Dan ziet hij er weer goed uit, en kan bovendien weer een tijdje mee, is de gedachte.  De Aziaten vinden dat herbouw geen afbreuk doet aan de cultuurhistorische waarde. Als de Chinese UNESCO Commissie echter deze tempel wil kandideren voor de Werelderfgoedlijst, is de kans groot dat die al snel afvalt. Het is een replica en dus niet authentiek, volgens de criteria.

Het is slechts een voorbeeld dat student Linda Brouwers noemt van verschillende internationale opvattingen op het gebied van Werelderfgoed. De criteria waarop de werelderfgoedlocaties geselecteerd worden, laten ruimte over voor interpretatie. Politieke en culturele invloeden spelen daarin een rol.

De Radboud Honours Academy richtte dit collegejaar een interdisciplinaire denktank in die voor de Nederlandse tak van UNESCO onderzoek heeft gedaan. De denktank bestond uit vijf Nijmeegse masterstudenten, onder wie student Brouwers, en vijf studenten uit Sint-Petersburg. Die internationale opzet was niet voor niks: ‘Hierdoor konden we echt vanuit twee perspectieven naar de besluitvorming van UNESCO kijken’, zegt Brouwers. Het Nederlandse team onderzocht hoe UNESCO in Nederland te werk gaat en de studenten uit Sint-Petersburg deden hetzelfde in Rusland.

Politiek
Over wat de uitkomsten zijn van het onderzoek, wil Brouwers op dit moment nog niets vertellen. Die moeten nog voorgelegd worden aan UNESCO. Maar dat de organisatie tevreden is over het onderzoek, is duidelijk. De groep is uitgenodigd om morgen een eindpresentatie te geven aan UNESCO in Den Haag.

Hoogleraar Politieke filosofie Evert van der Zweerde durft wel een tipje van de sluier op te lichten: ‘In Nederland is de algemene perceptie dat de Werelderfgoedlijst los moet staan van politiek. In Rusland wordt daar anders tegenaan gekeken. Hoe meer plekken op de UNESCO-lijst, hoe beter dat is voor het toerisme. Het is bovendien een manier om goede sier te maken met nationaal erfgoed.’

Wat volgens Van der Zweerde het werk van de Nijmeegse en Sint-Peterburgse studenten waardevol maakt, is dat UNESCO Nederland een spiegel voor wordt gehouden. ‘Nederland en andere Westerse landen pretenderen vaak vanuit universele waarden te handelen. Maar door je te beroepen op zogenaamde universele waarden, maak je iets net zo goed politiek. Iedereen die zich dan niet schikt naar jouw universele waarden, is niet goed bezig.’