Dat het vertrouwen in de wetenschap een boost nodig heeft, daar was iedereen het wel over eens, gisteravond tijdens het debat De Staat van de Universiteit in het Collegezalencomplex. Maar wat te doen? ‘Kweek niet enkel tomaatjes.’

Vraag uit de zaal: ‘Hoe voorkomen we dat we na een avond praten naar huis gaan en morgen allemaal weer hetzelfde doen?’ Dat voorkwamen ‘we’ niet. Na het debat De Staat van de Universiteit, een initiatief van verschillende wetenschappers waaronder Esther-Mirjam Sent, Olivier Kramsch en Willemijn Verkoren, lag er geen actieplan. De vragensteller moest het doen met ideeën om al dan niet zelf mee aan de slag te gaan. Een selectie:

#1 ‘Kweek niet enkel tomaatjes.’ Aldus Willem Halffman, mede-opsteller van Het academisch manifest en lid van Platform Hervorming Nederlandse Universiteiten (H.NU).
‘De universiteit is een maatschappelijk ding. Ik zie het als een gemeenschappelijke tuin. Hoe zou je die moeten beheren? Door iedereen er te laten proeven en te laten kijken wie wat ontdekt heeft. Maar wij hebben er een productiefabriek van gemaakt. Er groeien alleen nog tomaatjes. Veel tomaatjes. Al jaren neemt het budget voor universiteiten af en stijgt het aantal studenten. Er zou geïnvesteerd moeten worden, maar de samenleving ziet de universiteit niet als iets geweldigs. Een groot deel van de studenten komt hier alleen omdat-ie later een goede baan wil. Aan zo’n elite-instelling willen Henk en Ingrid niet bijdragen. We moeten laten zien wat we doen, dan wil de samenleving ons wel steunen.’

#2 ‘Maak van de universiteit geen karikatuur.’ Aldus Gerard Meijer, collegevoorzitter.
‘De universiteiten moeten meer zeggenschap krijgen over de verdeling van het onderzoeksgeld, want zij zitten dichter op de wetenschappers. Het systeem is doorgeschoten. De competitie en de druk zijn enorm omdat te veel onderzoekers op hetzelfde geld azen. In Duitsland is veel meer vertrouwen in wetenschap. Dat vertrouwen moet je wel verdienen. Wij moeten aan de politiek duidelijk maken dat we mooie dingen doen. Het helpt niet om de universiteit in karikaturen neer te zetten. Het is een voorrecht om aan een universiteit te mogen werken.’

#3 ‘Kijk ook eens naar onderwijs.’ Aldus verschillende sprekers, nadat universitair docent Ronald Tinnevelt in een filmpje had opgeroepen tot meer aandacht voor goed onderwijs.
Halffman: ‘Als je goed publiceert, krijg je geld. Als je goed onderwijs geeft, krijg je hooguit een prijs van een studievereniging of een schouderklopje. Het idee van de principal teacher (onderzoeker met erkende focus op onderwijs) spreekt mij niet aan. Ik zou dat label niet willen, je komt er nooit meer vanaf. Als je goed bent in onderwijs zeggen collega’s: ‘laat hem het maar doen’. Zij kijken er meewarig naar: ‘Als jij een negen krijgt voor je onderwijs, zal je er wel te veel tijd in steken’.’ (Student en USR-voorzitter Jip Mennen reageert geschokt. Studenten hebben juist mega-waardering voor goede docenten, zegt ze.)

#4 ‘Stop met de universiteit als crèche.’ Aldus Jan Bransen, gedragsfilosoof, in een filmpje.
‘De universiteit is een crèche voor jongeren die de arbeidsmarkt nog niet op kunnen. Er lopen veel te veel studenten rond die slim genoeg waren voor het vwo maar geen idee hebben wat ze op de universiteit te zoeken hebben. Laat mensen na hun vijftiende eerst gaan werken. Pas op hun 25^ste laat je ze toe op de universiteit, als ze een idee hebben gevormd van wat ze willen.’ (De discussie die volgt gaat over ‘kansen’. Je wilt de universiteit toch openstellen voor iedereen? Het bindend studieadvies is selectie ná de poort, wel zo eerlijk.) / Annemarie Haverkamp