Deze week begint het Nijmeegse wetenschapsfilmfestival InScience. In een korte serie blikken we vooruit op het programma. Vandaag deel 3 met onderzoeker Max Hinne over Artificial Identities. Wat leren Hollywoodfilms en Netflix-series ons over de toekomst van AI?

Postdoc onderzoeker Artificial Intelligence Max Hinne is niet alleen groot fan van denkende machines, maar ook van films.  En dan vooral van science fiction-films. Deze week spreekt hij bij AI – Artificial Identities, een reeks van zes korte films over de artificial intelligence van de toekomst.

Van het Facebook-algoritme dat weet wat jij wilt zien tot de zorgrobot van je oma: kunstmatige intelligentie is overal. Films, maar ook grote series als Westworld en Black Mirror spelen daar handig op in. Het is dus niet voor niks dat AI dit jaar het hoofdthema van InScience is.

Frankenstein

Toch is AI veel ouder dan we denken, zegt Hinne. ‘Dit jaar is het tweehonderdjarig jubileum van Mary Shelley’s verhaal over Frankenstein. Daarin wordt al een kunstmatig wezen gecreëerd door de mens. Eigenlijk is dat al een voorbeeld van wat we nu AI zouden noemen.’

 ‘Wat we dertig jaar geleden science fiction noemden, is nu gemeengoed’

Het grote verschil tussen Frankenstein en onze tijd is dat de scheiding tussen ‘science fiction’ en ‘science fact’ nu veel kleiner lijkt, zegt Hinne. ‘Wat we dertig jaar geleden science fiction noemden, is nu gemeengoed. Daardoor is het idee dat films wel eens realiteit kunnen worden nu zo gek niet meer. Kijk maar naar Star Trek: daar zat vijftig jaar geleden al een smarthpone in.’

Vriendelijke wezens

Hoe ziet de kunstmatige intelligentie van de toekomst er uit, als we de filmmakers mogen geloven? Na dystopische films als The Matrix en Terminator, waarin robots de wereld overnemen, lijkt er nu volgens Hinne meer ruimte te zijn om ‘vriendelijke AI’ te onderzoeken. ‘Kijk bijvoorbeeld naar films als Her en de nieuwe Blade Runner. Daarin zie je menselijke vormen van kunstmatige intelligentie. Dat geeft ons de kans om na te denken hoe we ons kunnen verhouden tot zo’n wezen, in plaats van het alleen als een gebruiksvoorwerp of bedreiging te zien.’

Uiteindelijk hoopt Hinne dat AI via science fiction een groter publiek bereikt. ‘Wetenschap en techniek ontwikkelen zich in een rap tempo. Bij veel van die ontwikkelingen staan we als maatschappij niet stil. Science fiction kan helpen om dat toch te doen, door mogelijke toekomstbeelden voor te schotelen. Zo kunnen we op tijd een mening vormen en beleid maken.’

InScience Festival is van 7 tot en met 11 november. Hoofdthema is dit jaar kunstmatige intelligentie, maar niet de hele programmering valt daaronder.  Shorts: AI – Artificial Intelligence draait op 8 november om 16.30 uur en zondag 11 november om 17.30 uur in LUX.