Wetenschapsfraude. Sinds het bedrog door de Tilburgse hoogleraar Diederik Stapel aan het licht is gekomen, is er veel over gezegd en geschreven. Studentenfractie AKKUraatd organiseerde een debat: To publish or perish?

Terwijl het publiek wordt getrakteerd op koffie en thee worden de sprekers voorgesteld. René ten Bos is professor filosofie van de faculteit Managementwetenschappen en organisatiedeskundige. Mike Jetten is universitair docent en vicedecaan onderzoek aan de Faculteit van Natuurkunde, Wiskunde en Informatica (FNWI). Anne Cutler is wetenschapper op het gebied van psycholinguïstiek en zit in de directie van het Max Planck instituut. De Italiaanse Luca Consoli is universitair docent Philosophy and Science Studies.

De stellingen
Al deze personen hebben veel onderzoek gedaan en gepubliceerd. Op onderzoek ligt de focus dan ook op in dit debat. De sprekers krijgen drie stellingen voorgelegd. Moeten er meer regels vastgesteld worden voor wetenschappers ten aanzien van het naar buiten brengen van onderzoeksresultaten? Werkt de ‘scoringsdrift’ van wetenschappers uitglijders in de media in de hand? En heeft het toenemende aantal frauderende studenten, waarover Vox in oktober publiceerde, te maken met een veranderende tijdsgeest?

Fundament
Het viertal is het eens dat meer regels niets oplossen. ‘Iedere regel nodigt uit tot overschrijding ervan’, stelt Ten Bos filosofisch. Consoli vindt dat elke wetenschapper bepaalde normen en waarden dient te hebben. Dat is belangrijker dan het stellen van regels. Cutler sluit zich hierbij aan. ‘Ik ben een romanticus; ik bouw aan de muur der wetenschap. Elke steen die ik leg moet een stevig fundament bieden voor de volgende laag. Dat is mijn plicht als wetenschapper.’ .

Scoringsdrift
‘Ik heb zeker een drift om publicaties te scoren. Maar wel goede publicaties, niet voor publicaties in het algemeen’, poneert Jetten. Het viertal gelooft in de veronderstelde prestatiedruk, hoewel die voor gearriveerde wetenschappers minder geldt dan voor beginnende onderzoekers. “Maar we moeten niet terug willen naar het systeem van dertig jaar geleden. Toen kon een wetenschapper 30 jaar in dienst zijn van de universiteit, zonder ook maar één keer gepubliceerd te hebben!’

Studiedruk?
Bij de laatste stelling vallen vooral de reagerende studenten op in het debat. Een student: ‘Hoezo toenemende studiedruk? Druk is van alle tijden en situaties, het gaat erom dat jij daarmee om kan gaan. Studiedruk is absoluut geen excuus voor plagiaat!’ / Tekst en foto: Joep Sistermanns