Radboud-onderzoeker Mark Dingemanse heeft de Ig Nobelprijs gewonnen, de prestigieuze prijs voor onderzoek waar je eerst om moet lachen, maar daarna over gaat nadenken. ‘Een dubieuze eer.’

De Ig Nobelprijs winnen is leuk, maar niet helemaal zonder controverse. ‘Deze prijs komt niet bovenaan mijn cv, dat is duidelijk’, zegt Dingemanse, taalonderzoeker aan het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek. Een begrijpelijke opmerking – gezien de historie van de Ig Nobelprijs. Eerder wonnen onderzoeken over necrofilie bij homoseksuele eenden en het effect van Limburgse kazen op vrouwelijke malariamuggen de prijs.

‘Zo’n ludieke prijs – eerst lachen, dan nadenken – kan natuurlijk afleiden van het grotere plaatje en in die zin is het misschien een beetje een dubieuze eer. Maar wij vinden het enorm leuk om de Ig Nobelprijs te krijgen, vooral omdat het een podium biedt om meer mensen na te laten denken over de sociale kant van taal.’

Dingemanse won de prijs voor zijn onderzoek naar het woordje ‘huh?’ Dat onderzoek concludeerde voor het eerst dat die uitdrukking overal ter wereld op min of meer dezelfde manier wordt gebruikt als mensen iets niet begrijpen. ‘Het is belangrijk om de universele eigenschappen van taal te kennen’, zegt Dingemanse daarover. ‘Universele eigenschappen zijn de basis van onze taal; blijkbaar kan er geen taal ter wereld zonder het woordje ‘huh’, omdat gesprekken dan voortdurend zouden ontsporen.’

Nieuwe studie
De timing van de prijsuitreiking had voor Dingemanse niet beter kunnen uitpakken. Twee dagen voor de bekendmaking van de prijs publiceerde een groep wetenschappers onder zijn leiding namelijk een nieuwe studie naar dit fenomeen. ‘Mijn hoop is dat dat onderzoek nu ook in de spotlights komt te staan. Associated Press nam zojuist contact op, die leveren artikelen aan 17.000 kranten. Dan gaat het natuurlijk snel.’

Het nieuwe onderzoek toont aan dat mensen tijdens een gesprek gemiddeld iedere negentig seconden om hulp vragen omdat ze iets niet begrijpen. Dat gebeurt niet alleen met het universele ‘huh?’, maar op nog twee manieren die overal toegepast worden. Mensen stellen overal ter wereld dezelfde meer specifieke vragen (‘wie?’, of: ‘om acht uur?’) die een ontspoord gesprek zo snel mogelijk weer op de rails krijgen. / Tim van Ham