Kun je aan de hand van schilderijen van Frans Hals bepalen welke ziektes de mensen van toen onder de leden hadden? Met die vraag gingen Nijmeegse geneeskundestudenten in februari naar het Frans Hals Museum in Haarlem. Nu hangen ze er zelf, met hun diagnoses.

Ga er maar aan staan: turen naar een schilderij uit de zestiende eeuw en dan bepalen wat de geschilderde man of vrouw mankeert. Rode vlekken in het gezicht kunnen duiden op alcoholisme, maar zouden net zo goed dotjes verf van de kunstenaar kunnen zijn.

Of ze al syfilis heeft ontdekt, vraagt kunstenaar Hans Aarsman aan een van de observerende studenten in het Frans Hals Museum. ‘Syfilis? Dat zien wij niet zo veel’, antwoordt ze, ‘dus ik denk niet dat we dat zouden ontdekken.’

‘Syfilis? Dat zien wij niet zo veel’

Andere studenten merken extreem lange vingers op bij een dame – ‘dat kan ergens op duiden’ – of constateren twee kleuren ogen – ‘veroorzaakt door een tumor?’

Verlamming

Het Nijmeegse bezoek is op video vastgelegd. Het diagnosticeren blijkt lastig, want sommige ziektebeelden van vijfhonderd jaar geleden (Frans Hals leefde van 1582 tot 1666) komen nu niet meer voor, behalve in de archieven. ‘We zouden deze patiënt moeten vragen op te staan of haar in de MRI leggen’, oppert een student die een vermoeden heeft van een verlamming bij een van de geportretteerden.

Let Geerling ging vanuit Nijmegen met de studenten mee op excursie. Zij is hoofd van het beeldende-kunstprogramma van ziekenhuis en universiteit. Het bezoek aan het Haarlemse museum was een uitvloeisel van de cursus ‘De kunst van kijken en zien voor de medische professie’ die er mede op haar initiatief kwam. Studenten werken daarbij samen met kunstenaars; ze bezoeken onder meer musea en volgen workshops.

Twee van die deelnemende kunstenaars dienden op verzoek van het Frans Hals Museum een projectvoorstel in waarbij oude en hedendaagse kunst elkaar ontmoeten. Hun idee: laat ‘onze’ studenten een diagnose stellen bij de mensen op de schilderijen van Frans Hals. Zo kwamen de Nijmeegse artsen in spe op 10 februari terecht in het museum en liepen ze met een kladblokje in de hand langs de werken.

Nieuw kunstwerk

Of de diagnoses van de studenten ook kloppen, valt niet te achterhalen. ‘Het lastige was dat ze natuurlijk niets konden vragen aan de patiënten op het doek’, zegt Geerling.

De kunstenaars, Hans Aarsman en Roy Villevoye, hebben de handgeschreven diagnosebriefjes van de studenten rondom de portretten van Frans Hals gegroepeerd en zo een nieuw kunstwerk gemaakt. Dat hangt sinds vorige week in het museum. Later zal het ook op de campus van de Radboud Universiteit te zien zijn.

De tentoonstelling Rendez-vous met Frans Hals loopt nog tot en met 30 september. De diagnoses die de jonge dokters gesteld hebben, worden ook gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek naar de omgeving van Frans Hals.