Psychiater Dirk De Wachter spreekt vanavond voor een uitverkochte Stadsschouwburgzaal bij Radboud Reflects. ‘Laat ons ook ongelukkig zijn’, luidt zijn pleidooi. Waarom spreekt juist dat verhaal zo veel studenten aan?

De Nick Cave van Vlaanderen wordt hij ook wel genoemd. Psychiater Dirk De Wachter, verbonden aan de Katholieke Universiteit Leuven, is misschien wel de bekendste psychiater van zijn land. Het boek dat hem die beroemdheid bracht, Borderline Times, zit inmiddels in zijn tweeëndertigste druk. Vanavond staat De Wachter voor een uitverkochte Staddschouwburg bij Radboud Reflects. Waarom spreekt zijn verhaal zoveel studenten aan? ‘Ik wil vooral geen goeroe worden’, zegt De Wachter over de telefoon vanuit België.

U pleit voor een herwaardering van ongeluk. Hoe moet ik dat voor me zien?

‘Laat ik duidelijk zijn: mijn idee is niet om misère te bevorderen. Ik wens iedereen een gelukkig en goed leven toe, met zo min mogelijk lastigheden. Maar het bestaan ís nou eenmaal broos en kwetsbaar. Veel mensen willen hun ogen daarvoor sluiten, door te doen alsof alles succesvol kan zijn. Terwijl het delen van je ongeluk veel goeds kan opleveren – vriendschappen bijvoorbeeld. Juist die focus op succes en geluk maakt ons écht ongelukkig.’

Waarom vindt de moderne mens het zo moeilijk om ongeluk te delen?

‘Sinds de Verlichting is een grote nadruk komen te liggen op het individu. Dat heeft allerlei voordelen: je kunt jezelf veel beter ontplooien. Het nadeel is dat we ‘ikkig’ succes steeds belangrijker zijn gaan vinden, en dat we vergeten hoe belangrijk het is om verbonden te zijn met andere mensen.

Veel mensen zijn daardoor eenzaam. Ze zoeken het echte contact niet meer op. Oók jonge, succesvolle mensen, die honderden vrienden op Facebook hebben. Dat is de paradox van deze tijd: we hebben zo veel mogelijkheden tot verbinding, maar op de één of andere manier lukt het ons niet.’

In Nederland vragen veel mensen zich af of studenten nou écht ongelukkiger zijn geworden, of dat we het gewoon allemaal een beetje overdrijven. Wat denkt u?

‘Objectief gesproken leeft de gemiddelde westerse mens in de beste jaren van de geschiedenis. Die kent geen honger, geen armoede, geen oorlog of andere grote rampen. Ons ongeluk is dus technisch gezien niet erger dan generaties geleden.

Tegelijkertijd missen veel mensen – en daarmee ook studenten – wél zingeving en verbondenheid in hun leven. Ze hebben geen kerk of familie meer die vertelt wat ze moeten doen. Dat maakt ze ongelukkig. Onze samenleving helpt ze daar ook niet echt bij. Die probeert zin te vinden in een materialistisch bestaan, succes en prestatie.’

Ook op deze universiteit is veel aandacht voor geluk – denk aan het ‘Jaar van Geluk’ en de ‘Radboud Well-being Week’. Wat vindt u daarvan?

‘Het is goed dat er wordt nagedacht over het welzijn van medewerkers en studenten. Maar ik denk niet dat de oplossing ligt in top-down maatregelen. Volgens mij gaat echte verandering uiteindelijk altijd van binnenuit. Ik geloof heilig in het klein engagement: gewone mensen die ervoor kiezen om zich in andere mensen te interesseren. Tegen de universiteiten zou ik hooguit willen zeggen: sta dat niet in de weg.’

Dat is wel erg veel vertrouwen in de student van nu. Hoe ziet u dat engagement voor zich?

‘Ik zeg altijd: stuur elkaar een sms om af te spreken. Praat met elkaar, kijk elkaar in de ogen, pak elkaar vast. Daarmee kan het al beginnen. En wat dat betreft ben ik ook hoopvol. Op mijn universiteit zie ik veel gewone, jonge studenten met goede initiatieven komen. Die creëren bijvoorbeeld mentorprojecten, waarbij ze eerstejaars begeleiden en een luisterend oor bieden. Universiteiten zouden dat best meer mogen waarderen. Kijk nou eens naar wat studenten écht doen voor hun medemens. Dat is minstens net zo belangrijk als de cijfers die ze halen.’

Dirk De Wachter spreekt vanavond om 19.30 uur in de Stadsschouwburg. Laat ons ook ongelukkig zijn is helemaal uitverkocht. Toch geïnteresseerd? Radboud Reflects publiceert later een videoregistratie van de lezing op hun webiste.