Docenten mores leren
Docenten leveren een grotere bijdrage aan de morele vorming van leerlingen dan ze beseffen. Maar het kan beter, stelt filosoof Wouter Sanderse die vandaag promoveert. Stel je bent docent op een middelbare school en je hebt jezelf de nobele taak toegedicht om je leerlingen niet alleen je vak bij te brengen , maar ze ook – jawel – te helpen om een beter mens te worden. Hoe doe je dat? Laat je het over aan je collega die maatschappijleer geeft of je collega die de slavernij behandelt in de aardrijkskundeles? Of ga je zelf aan de slag? Filosoof Wouter Sanderse pleit in zijn proefschrift ‘Character education’ voor het laatste. Morele vorming is volgens hem niet een lesje ethiek, maar de poging van leraren om leerlingen te betrekken bij hun streven een goed mens te zijn. In zijn proefschrift beantwoordt hij de vraag hoe leraren de morele ontwikkeling van leerlingen het beste kunnen stimuleren. Sanderse brengt het ook al in de praktijk. Hij gaf – naast zijn onderzoek – de afgelopen twee jaar trainingen aan middelbare schooldocenten op dit gebied. Tijdens die trainingen liet hij bijvoorbeeld een groep docenten drie dagdelen praten over wat zij zien als hun moreel vormende taak. Dat ging dan in de vorm van een Socratisch gesprek, met concrete casussen. Sanderse: ‘Daardoor leren docenten hoe ze met elkaar en hun leerlingen over schijnbaar moeilijke onderwerpen kunnen praten.’ Sanderse laat zien dat de deugdethiek van Aristoteles vandaag de dag nog heel goed bruikbaar is in het onderwijs. Zo kan de docent voor de klas ook eens uitleggen waarom hij meer aandacht besteedt aan de zorgleerlingen in de klas en daarbij het woord ‘rechtvaardigheid’ laten vallen. Rechtvaardigheid is bij uitstek een van die – door Aristoteles bejubelde – deugden die mensen zich eigen kunnen maken. In zijn trainingen liet Sanderse docenten van elke deugd (zoals moed, eerlijkheid, verstandig zijn, maat houden) een lijst maken met gedragskenmerken. ‘Vervolgens zijn ze bij elkaar in de les gaan zitten om te kijken in hoeverre ze daar zelf vorm aan geven.’ Overigens is zijn eigen vroegere docent Nederlands, die hem op het spoor zette van de filosofie en in die zin zijn voorbeeld is geweest, vandaag aanwezig als paranimf. ‘Hij heeft me al gewaarschuwd voor de speech die hij aan het voorbereiden is over mijn jaren op de middelbare school.’/Martine Zuidweg Sanderse is naast filosofiedocent ook lector ‘beroepsethiek van leraren’ aan de Fontys Lerarenopleiding in Tilburg en columnist voor voxweb.nl.
Workshop ‘vriendjes zijn’ populair | Vox magazine schreef op 6 februari 2013 om 10:36
[…] (en Vox-columnist) Wouter Sanderse zou in eerste instantie alleen een workshop leiden aan de hand van de Socratische gespreksmethode: […]