Midden jaren zestig werd het instituut opgericht als Studiecentrum voor Vredesvraagstukken, vandaag viert het onder de naam CICAM zijn vijftigste verjaardag. Drie observaties bij wat een wonder van overlevingskunst mag heten.

#1 De overlevingskunst van oprichter Leon Wecke
In de loop van vijftig jaren kreeg het Studiecentrum menig aanval te verduren: dan weer werd de wetenschappelijke output als ondermaats beschouwd, dan weer trof het verwijt een gebrek aan geld, of een al te solistisch opererende staf. Maar altijd werd het vege lijf gered. Leon Wecke, directeur van het centrum vanaf 1966 tot aan zijn ‘pensioen’ in 1997 (hij werkte gewoon door tot enkele weken voor zijn overlijden in juni 2015) wist steeds de klippen te omzeilen. Zijn uitstekende mediarelaties en een breed netwerk waren meestal genoeg om een nieuwe aanval te pareren. De man die was gespecialiseerd in vraagstukken van oorlog en vrede zei over zo’n aanval: ‘Als je conflict met ons wilt, kom maar op, want daar hebben wij meer verstand van dan jij.’

#2 De relevantie van het denken over vijandbeelden
Of het nu de Koude Oorlog met de Russen betreft in de beginjaren van het centrum, of de Golfoorlog, de Nederlandse inzet in Srebrenica of het hedendaags terrorisme: steeds staan woordvoerders van het Studiecentrum klaar – met Wecke jarenlang voorop – om hun analyses te delen met het publiek via lezingen of in de media. Lekkere dwarse opinies die nog hout snijden ook. Het beeld dat wij van de vijand maken is zwarter dan de vermeende vijand zelf, en wordt vaak met zorg gesmeed, aldus in het kort de beginselverklaring van het centrum. De kunst om dat vijandbeeld te willen doorgronden klinkt door tot de dag van vandaag: zie het thema van het wetenschappelijk congres, of zie de twee masterspecialisaties waarin het centrum samenwerkt met de geografen en de politicologen. De urgentie om ons beeld van de ‘vijand’ onder de loep te nemen, is onverminderd actueel.

#3 Een gezonde mix van wetenschap en publieksbelang
Onvermoeibaar het publiek voorzien van opinies over conflicten en de legitimatie van veiligheidsbeleid is als pijler wat wankel om vijftig jaar te overleven. Waar bij Wecke de balans doorsloeg naar het publiek – hij was meer journalist dan wetenschapper – wisten anderen in het centrum het evenwicht te vinden met het verrichten van onderzoekswerk, eerst Ben Schennink, later Bert Bomert en sinds een aantal jaar een nieuwe ploeg onder aanvoering van Willemijn Verkoren. Inmiddels floreert het instituut onder de paraplu van de Faculteit der Managementwetenschappen, met meer onderzoekers dan ooit, met blijvende instroom en waardering van studenten én zowaar zonder dreiging in de lucht.

Images of the Enemy in the 21st Century. Jubileumdebat met Stathis Kalyvas (Yale) en Bertrand Badie (Sciences Po, Paris), vanmiddag in Lux, 15.00 – 18.00 uur. Aanmelden: [email protected]