Niet elke eerstejaarsstudent giet elke avond liters bier naar binnen. Sterker nog, het wordt normaler om alcohol helemaal af te zweren, merken experts. Universiteiten en hogescholen helpen ook een handje mee: zij proberen het alcoholgebruik van hun studenten steeds meer te reguleren.

Tussen de veertien pijpjes Amstel op tafel valt het flesje Ice Tea wel op. Het is drie uur ’s middags. De zon schijnt op het terras achter het sportcentrum waar verschillende mentorgroepen zijn neergestreken. De eigenares van de Ice tea, eerstejaars bij managementwetenschappen, vertelt dat ze als enige van haar mentorgroep géén alcohol drinkt. ‘Ik heb bier wel eens geproefd hoor’, zegt ze, ‘en ik lust het ook wel, maar ik drink het gewoon niet. Ik heb te veel mensen in mijn familie gezien die eraan verslaafd zijn. Dat laat ik mij niet gebeuren.’

De eerstejaars van nu is grootgebracht met een wet die zegt dat je tot je achttiende niet mag drinken. Een flinke groep is nog niet eens achttien tijdens de intro: 463 eerstejaars zijn jonger. Of ze daardoor vaker dat biertje laten staan, is de vraag. Dionne Aldus van de introductie-organisatie heeft wel de indruk dat alcohol minder dan vroeger de norm is bij nieuwe studenten.

Mentortraining

‘Ik heb het idee dat het meer van deze tijd is om minder te drinken’, zegt ze. Het aantal mensen dat zich vorig jaar tijdens het introfestival met een aan alcoholgerelateerd probleem meldde bij de EHBO was op één hand te tellen. ‘Tegenover twintig eerstejaars met schaafwonden, bulten en dergelijke.’

Feit is dat de nieuwelingen niet bepaald worden aangemoedigd om alcohol te nuttigen. De Nijmeegse mentoren kregen tijdens hun training eerder deze maand te horen dat ze ervoor moeten waken hun kindjes alcohol op te dringen. Mo Qobadian en Joost Middelkamp zijn beide al vijf jaar mentor bij rechten. Ze merken dat het toezicht op het drinkgedrag tijdens de intro de laatste twee jaar strenger is geworden.

‘Er is druk vanuit de Radboud Universiteit om minder te drinken. De cantus van de JFV mag bijvoorbeeld niet meer door de faculteit worden georganiseerd, dat moeten we zelf doen. En er is ook gewoon strenger toezicht, op de campus en in de cafés.’

In een informatiesheet voor introductiecommissies adviseert het landelijke Trimbos-instituut om de beschikbaarheid van alcohol tijdens de introductie te beperken. Het Trimbos wordt hierin gesteund door universiteiten en hogescholen, zegt Ferry Goossens van het instituut. ‘We merken dat er de laatste drie, vier jaar meer aandacht is voor studenten en alcoholgebruik. De afgelopen decennia leek haast niemand zich er druk over te maken, maar nu gaan er echt stemmen op om meer te doen aan alcoholpreventie.’

‘Mensen willen het alcoholgebruik graag lokaal goed regelen’

Cijfers over alcoholgebruik van universitair studenten zijn er niet. Maar net als Goossens heeft ook Rob Bovens, van de Tilburg School of Social and Behavioral Sciences, de indruk dat studenten minder zijn gaan drinken. Bovens is initiatiefnemer van de landelijke actie “IkPas”, waarbij mensen tijdelijk stoppen met drank. ‘We zien een toenemend aantal studenten dat hieraan meedoet. Dat is in ieder geval een teken.’

Bovens doet op dit moment met het Trimbos onderzoek naar alcoholbeleid in het hoger onderwijs. Opdrachtgevers zijn het ministerie van VWS, de Vereniging Hogescholen en de verenigingen van universiteiten (VSNU). Hij hoopt met zijn onderzoek een overzicht te geven van best practices en zo universiteiten, hogescholen en studentenverenigingen handvatten te geven om te werken aan alcoholmatiging.

Hoogleraren

Het hoger onderwijs zit daar zeker op te wachten, beaamt Goossens van het Trimbos. De jaarlijkse informatiedag van het instituut over studenten, drugs en tabak – de volgende staat in november gepland – trekt veel belangstelling. Op het programma staan lezingen en workshops over alcoholmatiging in studentensteden en cultuurveranderingen bij verenigingen. ‘We merken dat er de laatste jaren meer animo is van de kant van universiteiten, hogescholen, studenten en gemeenten voor dit soort informatiedagen’, zegt Goossens. ‘Mensen willen het alcoholgebruik graag lokaal goed regelen.’

Bovens is voor zijn onderzoek nog bezig met een ronde langs de instellingen voor hoger onderwijs – ‘en ik kom ook nog naar Nijmegen’. Hij let daarbij overigens ook op het drinkgedrag van andere campusbewoners. ‘Alcohol in het hoger onderwijs is niet alleen een zaak van studenten, maar ook van medewerkers en hoogleraren. Zij vinden het tijdens een bijeenkomst vaak vanzelfsprekend dat er bier of wijn wordt geschonken. Het is echt een cultuuromslag die je wilt bewerkstelligen.’

In Groningen krijgen studentenverenigingen, met de uitspattingen van Vindicat nog vers in het geheugen, training over verantwoord alcoholgebruik. In Nijmegen wordt vrijdagavond een feest georganiseerd waar geen alcohol op het menu staat. Het feest, ‘Meet & Eat’ in de Studentenkerk, is een alternatief voor het introfestival in Goch. De Radboud Universiteit had moslimvereniging MSV gevraagd een alternatief te bedenken toen bleek dat vijfhonderd tot duizend eerstejaars het festival in Goch vorig jaar links lieten liggen.