Laat burgers ook eens beraadslagen, niet enkel politici. Onder dat motto zijn in diverse Europese steden zogeheten G1000-groepen opgestaan, gisteren ook in Nijmegen. Zes vragen over een model dat burgers het heft in handen geeft om de stad te verbeteren.

#1 Wie zijn die 1000 in G1000?
De 1000 staat voor duizend burgers die samenkomen om plannen te bedenken voor een betere stad. In Nijmegen staat die zogeheten ‘burgertop’ gepland voor oktober dit jaar, waarbij naast 700 burgers ook 100 vrijdenkers, 100 ondernemers en 100 bestuurders aanwezig zullen zijn. Die 700 burgers worden geworven via een oproep per brief aan 7.000 burgers, willekeurig gekozen. De ervaring uit andere steden leert namelijk dat zo’n 10 procent van de uitgenodigden wil meedoen. Melden zich meer mensen aan, dan volgt een loting. Ook de vrijdenkers, bestuurders en ondernemers worden per brief benaderd. Alleen de burgemeester, wethouders en gemeenteraadsleden krijgen, indien ze willen meedoen, een wild card van de organisatie.

#2 Wat gaan die 1000 mensen tijdens de burgertop doen?
Groepsgewijs overleggen om plannen te smeden en er een paar aan te wijzen – met stemming door de 1000 burgers – om als eerste te realiseren. Een voorbeeld uit Amersfoort, een van de vier steden in Nederland waar G1000 actief is: hier werd eerder dit jaar gekozen voor het opkrikken van een zieltogend wijkcentrum, inmiddels een levendige ontmoetingsplek. De agenda voor de top in Nijmegen is geheel vrij, er wordt niks voorgekookt. Aan welk soort plannen kunnen we in deze stad denken? Koen Vrielink, een van de ondersteuners van G1000, noemde gisteren bij de lancering van het platform in Brebl ‘het verkeersveilig maken van het station’. Rob Janssen, die in Nijmegen de organisatie in handen heeft, haalt zijn voorbeeld uit Texel, waar bij thuiskomst langs de wegen niet alleen een bordje “Texel” staat, maar ook “inwoners van Texel: welkom thuis”. ‘Het kan dus ook een eenvoudig idee zijn’, zegt Janssen.

#3 Heeft de gemeenteraad ook iets te zegen over de uit te voeren plannen?
In principe niet: als er plannen uit de bus komen die geen gemeentelijke vergunningen of regelgeving vergen, kan de projectgroep die met het plan aan de slag gaat het gewoon zelf realiseren. ‘Maar in de andere gevallen zal het plan eerst de medewerking van de raad moeten krijgen’, zegt Janssen. Hij wijst erop dat G1000 zich niet tégen de gevestigde bestuurders keert. ‘Als het even kan doen we het samen.’ Janssen wijst op het betoog van PvdA-gemeenteraadslid Giselle Schellekens gisteren, waarin zij sprak van een voor de gemeente ‘heel belangrijk initiatief’. G1000 beoogt de creativiteit los te weken van de burgers, zegt Janssen, en daarmee ook de betrokkenheid bij stad en bestuur. ‘Mijn droom is dat bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen in 2018 80 procent van de Nijmegenaren naar de stembus gaat.’ Dat percentage is nu minder dan de helft.

#4 Ligt er een zak geld klaar voor het plan dat de burgertop aanwijst om te realiseren?
Nee. Koen Vrielink, in G1000 belast met de financiën, benadrukt dat G1000 wil laten zien dat burgers het zélf aanpakken, en daar hoort zo nodig ook het werven van geld bij. ‘De vrijheid van G1000 wint aan kracht als je iets realiseert zonder dat je afhankelijk bent van de gemeente.’ Maar dat neemt volgens hem niet weg dat er voor sommige plannen ‘mogelijkheden zijn voor co-financiering vanuit de gemeente’.

#5 Hoe voorkom je dat de burgertop bestaat uit louter burgers die altijd al meepraten?
De organisatie gaat alles in het werk stellen om ook minderheden vertegenwoordigd te krijgen in het forum van 700 burgers. Vrielink: ‘We moeten verder kijken dan de iets hoger opgeleide, blanke mensen van middelbare leeftijd.’ Janssen zegt actief op zoek te gaan naar sleutelfiguren die hun achterban kunnen oproepen mee te doen. ‘Met name de moslimgemeenschap baart ons zorgen. Die is nu 0 procent betrokken bij het politieke proces, die móet je erbij hebben. Als straks op de top geen mensen zitten uit groepen die je normaal niet hoort, dan hebben we iets niet goed gedaan.’

#6 Hoe belangrijk zijn studenten en onderzoekers voor G1000?
Belangrijk, zegt Vrielink, omdat ze beeldbepalend zijn voor de stad. Maar ze zijn ook weer niet zo belangrijk dat ze van de organisatie een wild card krijgen. Rob Janssen maakt zich zorgen over de betrokkenheid van Radboud-onderzoekers. Ze kunnen meedoen als burger, maar ook als wetenschapper. ‘In andere steden doen bestuurskundigen en politicologen onderzoek naar G1000. Maar in Nijmegen heeft zich nog geen onderzoeker gemeld, hopelijk gaat dat nog gebeuren.’ Het is bijzonder genoeg om te onderzoeken, wijst Janssen op de gisteren geuite verklaringen. Onder meer van voormalig burgemeester Job Cohen, een van de trekkers van G1000, die sprak van de ‘wishdom of the crowd’. Ook mooi: de nieuwe gemeentenaam ‘Wijmegen’. Maar of het meer is dan wensdenken moet de toekomst gaan uitmaken. En kan stof zijn voor onderzoek. / Paul van den Broek