Aan het hoofd van de Vaticaanse sterrenwacht staat de in Amerika geboren en getogen jezuïet Guy Consolmagno. Donderdag komt hij naar de universiteit voor een publiekslezing. Vijf vragen aan de directeur van Specola Vaticana naar wie ook een asteroïde is genoemd.

Waarom is astronomie zo belangrijk voor het Vaticaan?
‘Laat me beginnen om korte metten te maken met alle redenen die op internet circuleren. We maken geen horoscopen voor de paus en we hebben geen plannen om marsmannetjes te bekeren. Onze missie is om goede baanbrekende wetenschap te beoefenen, om een brug te slaan tussen de wetenschap en de kerk en om mensen, in het bijzonder mensen van de kerk, eraan te herinneren dat wetenschappelijk onderzoek van de schepping een prachtige manier is om de Schepper te leren kennen.’

‘Onze astronomen hebben tabellen ontwikkeld met eigenschappen van meteorieten’  

Wat beschouwt het Vaticaans observatorium als zijn grootste prestatie?
‘Een van de belangrijkste dingen die we hebben bereikt, is misschien wel de formatie van het Spectra Lab in de jaren dertig [waarmee de kleurenspectra van sterren in kaart worden gebracht en daarmee ook belangrijke eigenschappen van die sterren, red.]. Dat leidde tot de oprichting van het tijdschrift Spectrochimica Acta, tegenwoordig gepubliceerd door Elsevier. Daarnaast hebben onze astronomen standaardtabellen ontwikkeld met eigenschappen van meteorieten die door wetenschappers over de hele wereld worden gebruikt. En catalogi van de sterrenspectra die online kunnen worden geraadpleegd.’

Waar houdt u zich op dit moment mee bezig?
‘Mijn werkzaamheden zijn gericht op het begrijpen van de relaties tussen meteorieten in ons laboratorium en de hemellichamen verder weg in ons zonnestelsel, waar ze vandaan komen. We observeren asteroïden en andere hemellichamen met onze telescoop in Arizona en ontwikkelen theorieën om te verklaren hoe hetgeen we op de ene plaats zien is te verbinden met wat we elders zien. De wetenschap bouwt steen voor steen aan een kathedraal van de waarheid. Het is onze taak om een paar degelijke, solide bakstenen aan te leveren.’

‘Het is een boeiende tijd om astronoom te zijn’

Astronomie heeft onze kijk op het universum veranderd. Wat is, verwacht u, de volgende revolutie?
‘Ha! Als ik dat wist, zou ik me dáár natuurlijk mee bezighouden. Het belangrijkste in de astronomie, of welke wetenschap dan ook, is dat je voorbereid moet zijn op een verrassing. De grootste nieuwe opening in mijn eigen vakgebied, planeetwetenschappen, is dat we nu duizenden zonnestelsels hebben gevonden rond andere sterren. Die kunnen we bestuderen en vergelijken met ons eigen zonnestelsel. We hebben al dingen ontdekt die ons versteld doen staan. Zo zijn de planeten in ons zonnestelsel onderverdeeld in aarde-en-kleiner en Neptunus-en-groter, en niets daartussenin. Dus uiteraard bedachten we een mooie theorie om te verklaren waarom het bestaan van planeten van een ander formaat onwaarschijnlijk zou zijn. En nu blijkt dat de overgrote meerderheid van de planeten rond andere sterren juist precies in die categorie valt, terwijl wij dachten dat dat onmogelijk was! Het is een boeiende tijd om astronoom te zijn.’

Veel mensen vinden het moeilijk te bevatten dat u een topwetenschapper bent en tegelijkertijd religieus. Hoe verenigt u deze twee met elkaar?
‘Hier kan ik veel over zeggen en ik heb ook een aantal boeken over dit onderwerp geschreven. Wetenschap en religie zijn beide een zoektocht naar de waarheid, ze verschillen dus niet zoveel als mensen soms denken. Maar laten we het eens omdraaien: ik ben een jezuïet en daarnaast ook een wetenschapper. Als je in de geschiedenis van de wetenschap duikt, zul je zien dat dat helemaal niet zo ongewoon is. Ik heb al veel astronomen mogen ontmoeten die net als ik zeer actief zijn in de kerk. Dat is gewoon een feit.’

Guy Consolmagno geeft op donderdagavond 8 december in het collegezalencomplex de lezing Astronomy in the Vatican. Consolmagno is ook spreker op het symposium over astronomie de volgende dag in het Linnaeusgebouw.