Morgen worden spijkers met koppen geslagen over het leenstelsel. Hoe had Marlon Janssen, zevendejaars student en medewerker bij Vox, er nu bij gezeten als ze in het nieuwe stelsel aan een studie was begonnen? Ze zet op een rij wat de werkelijke kosten van een studie zijn. Die halve ton studieschuld is nog maar het begin.

 

Een studieschuld van een halve ton. Ik moet er niet aan denken. Maar was het leenstelsel in mijn tijd al van toepassing, dan was dat het bedrag geweest dat ik zou moeten aflossen, vertelt website www.krijgiknogstufi.nl mij. Had ik ook een huis voor kunnen kopen. Om zo’n schuld te voorkomen had ik nog meer uren gasten moeten bedienen op het terras of wat vaker bij mijn ouders aan moeten kloppen. Maar hoe hadden zij er dan al die jaren bij gezeten?

Zeven jaar heeft het geduurd, mijn studententijd. Iets langer dan het ideaalplaatje omdat ik eerst de verkeerde studie koos. Om het allemaal te bekostigen, kreeg ik een beetje geld van de overheid, een beetje geld van mijn ouders en werkte ik in een café. Zo af en toe leende ik wat geld bij DUO als het even te krap werd. Toen twee jaar geleden, na vijf jaar studeren, mijn maandelijkse stufi verdween, werd dat lenen wat meer. Gestaag zag ik het cijfer achter ‘definitieve lening’ in MijnDUO oplopen. Om het terug te betalen zal ik straks honderdvijftig euro per maand moeten aflossen. Was het leenstelsel al van toepassing geweest, dan was dat tweehonderdvijftig euro per maand geworden.

Geen fijn gevoel kan ik je vertellen. Want al roept iedereen nog zo hard dat je die schuld straks makkelijk kunt afbetalen, zo zeker ben ik niet van een goedbetaalde baan. Op verjaardagsfeestjes spreek ik de ene werkloze afgestudeerde na de andere. En degene die wel een baan heeft, werkt vaak onder zijn niveau. De enkele advocaat of arts uit mijn vriendenkring mag dan een royaal salaris verdienen, ik zal – stel dat ik werk vind – als cultuurwetenschapper al blij moeten zijn met tweeduizend euro bruto.

De rekening die toekomstige studenten straks gepresenteerd krijgen, is niet simpelweg een optelsom van de stufi die ze anders hadden gekregen. Studeren wordt in alle opzichten duurder. In de tijd dat ik studeer is het collegegeld gestegen van een dikke vijftienhonderd euro naar negentienhonderd euro voor komend studiejaar. En wat dacht je van de prijs voor een kamer? Het eerste studentenhokje dat ik huurde kostte driehonderd euro, maar de gemiddelde kamer kost inmiddels 410 euro, berekende de LSVb. Deze stijgingen, die naar verwachting de komende jaren zullen doorzetten, worden vaak vergeten wanneer het gaat over het leenstelsel en de kosten voor de student.

Je lening groeit, in tegenstelling tot de stufi, niet ‘gratis’ met deze stijgingen mee. Je moet gewoon elk jaar een groter bedrag lenen om al die rekeningen te kunnen betalen. En rente neerleggen, laten we dat niet vergeten. Drie procent lijkt erg weinig, maar op een schuld van vijftienduizend euro (dat bedrag houdt Bussemaker optimistisch aan als ‘studiekosten’ in het post-stufi-tijdperk) betaal je toch al snel vierhonderdvijftig euro per jaar. In de praktijk betekent dat dat je ieder jaar drie maanden aflost, alleen al om je rente te bekostigen. Je kunt je afvragen waarom de toekomstige studenten eigenlijk zoveel geld moeten neertellen. De bezuiniging die het moet opbrengen, kan immers pas over een paar jaar in het onderwijs worden geïnvesteerd.

Stel dat ik zo’n student was zonder studiebeurs, zou ik dan mijn handje ophouden bij mijn ouders? ‘Een studie is de beste investering die ik in je kan doen’, riep mijn moeder altijd. Maar stel dat een student vijf jaar studeert en de ouders meefinancieren, dan kost dat per kind alleen al aan collegegeld en boeken tienduizend euro. ‘We werken met zijn tweeën, dus we zouden je proberen te helpen’, zegt mijn moeder als ik haar de hypothetische situatie voorleg, ‘maar één van de twee zou dan puur en alleen werken om de studie van onze kinderen te betalen’. En dan hebben we het nog niet eens gehad over alleenstaande ouders of ouders met een laag inkomen. Voor hen is het simpelweg onmogelijk om zo’n bedrag op te hoesten.

Is dat de winst van het leenstelsel? Dat de overheid wat geld bespaart, maar ouders en studenten gebukt gaan onder zware lasten? Ik kan alleen maar opgelucht ademhalen als ik deze zomer mijn scriptie inlever en op zoek ga naar werk. De generatie na mij wens ik heel veel sterkte. / Marlon Janssen