‘Eén jaarrooster voor de hele universiteit? Een slecht idee’
-
Image for illustration purposes only. Photo: Dick van Aalst
OPINIE - Bij het bestuur van de universiteit was de afgelopen jaren één principe leidend: harmonisering, schrijven AKKUraatd-studentenvertegenwoordigers Marek Voesenek en Ties van der Stappen. Omdat zij in de Universitaire Studentenraad ook de negatieve effecten van deze harmoniseringsslag hebben gezien, pleiten zij voor het 'de-harmoniseren’ van het universitaire jaarrooster.
Harmoniseren is ‘het op elkaar afstemmen van wetten en regelingen’. Dit kan in bepaalde gevallen zeker nuttig zijn. Sommige processen en structuren lenen zich namelijk uitstekend voor een gezamenlijke en afgestemde aanpak. Bijvoorbeeld als het gaat om de tentamenreglementen wil je niet dat elke faculteit of zelfs elke opleiding haar eigen regeltjes hanteert. Duidelijke regels, die voor iedereen hetzelfde zijn, werken in dit geval beter.
Wij hebben echter grote bedenkingen bij de harmonisering van de jaarroosters. Het idee is om de verschillende facultaire jaarroosters samen te voegen tot één universitair jaarrooster. Dit plan is ontstaan vanuit het idee om interdisciplinair onderwijs aan te moedigen. Wij onderstrepen dit nobele streven ten zeerste, maar wij denken dat juist ‘de-harmoniseren’ in dit geval beter is dan harmoniseren.
Nijpend
De problemen die het universitair jaarrooster met zich meebrengen zitten voornamelijk in de duurzame invulling van onze gebouwen én van de tijd van onze medewerkers. Alle tentamens van alle faculteiten in dezelfde weken plannen levert een scala aan problemen op.
‘In bibliotheken en op tentamenlocaties wordt het allemaal drukker’
Ten eerste neemt de, nu al te hoge, werkdruk voor docenten toe. Zij moeten hun cursussen namelijk aanpassen aan een zeven-wekenrooster en hebben een korte nakijktermijn in de vierde periode. Daarnaast zijn er grote problemen bij de bibliotheken en de tentamenlocaties. Deze zitten namelijk tijdens de tentamenperiode stampvol en dat wordt alleen maar erger als iedereen op hetzelfde moment tentamens heeft. Het probleem van deze piekbelasting is zo nijpend dat er zelfs overwogen wordt een ‘tentamentent’ op te zetten en colleges en tentamens tussen 17.30 en 19.15 uur te plannen. En dat terwijl buiten de tentamenperiode gebouwen en lokalen regelmatig leegstaan.
Proctoring
Juist ‘de-harmonisering’ kan een uitkomst bieden als het gaat om piekbelasting. Dit werd extra duidelijk na de aanpassing van de collegetijden. Het beginuur van de colleges van de HAN en de Radboud Universiteit viel eerst samen om 08.45 uur. Om de piekbelasting van onder andere de door ons allen geliefde lijn 10 te verminderen is gekozen om dit te gaan spreiden. De colleges aan de Radboud Universiteit starten nu een kwartiertje eerder en aan de HAN een kwartiertje later. Resultaat van deze ‘de-harmonisering’: lagere belasting van openbaar vervoer en meer ruimte op de fietspaden.
Met het bovenstaande in ons achterhoofd komen we bij de huidige situatie. Zeker in deze tijd met het coronavirus is het van belang om studenten en medewerkers zo verspreid mogelijk op de campus te laten zijn. Tegelijkertijd is het wenselijk dat zoveel mogelijk weer fysiek kan plaatsvinden, om zaken als sociale isolatie of tentamens via privacy-gevoelige systemen zoals online proctoring te voorkomen. Door de tentamenweken op de faculteiten zoveel mogelijk te spreiden wordt de druk op studiewerkplekken verminderd en zijn er minder mensen tegelijk op de campus wanneer zowel onderwijs als tentamens plaatsvinden.
Aanwezigheidsplicht
Waarom zouden we dan überhaupt de jaarroosters willen harmoniseren? Dat is de grote vraag die bij ons blijft hangen. Een vaak aangehaald argument voor harmonisering van het jaarrooster is dat studenten zo eenvoudiger interfacultair onderwijs kunnen volgen. Je hebt dan namelijk nooit meer het probleem dat je bij je ene vak nog tentamens hebt, terwijl bij een ander vak het onderwijs alweer begonnen is.
‘De inschrijfdatum voor vakken verschilt nog te veel per faculteit’
Harmonisering van het rooster zorgt ervoor dat tentamens tegelijk gepland zullen worden, iets wat met name bij het volgen van twee studies grote problemen op kan leveren. Een betere maatregel om interfacultair onderwijs te stimuleren zou dan ook zijn om enkel de informatievoorziening over vakken aan alle faculteiten te harmoniseren. Zo verschilt de inschrijfdatum voor vakken nu nog te veel per faculteit. Ook andere maatregelen zoals het opheffen van de aanwezigheidsplicht en het volledig opnemen van colleges zouden echt helpen om interfacultair onderwijs te stimuleren.
Tentamentent
Er is dus een scala aan argumenten tegen de harmonisering van het universitaire jaarrooster. Gebouwen kunnen efficiënter worden gebruikt, de vraag naar studiewerkplekken wordt verspreid, docenten hebben minder piekbelasting, met name in periode vier, en er hoeft geen ‘tentamentent’ bijgebouwd te worden.
Voor ons is het ‘de-harmoniseren’ van het jaarrooster een oplossing voor al deze problemen en maakt de huidige coronacrisis dit nog urgenter. Tegelijkertijd zouden eenduidigere informatie over de inhoud, planning en inschrijfdatum van vakken, een inperking van aanwezigheidsplicht én meer gebruik van weblectures interfacultair onderwijs daadwerkelijk stimuleren.
Marek Voesenek en Ties van der Stappen zetelden allebei in de Universitaire Studentenraad namens AKKUraatd
N schreef op 12 juli 2020 om 07:19
Herinner ik het me verkeerd, of kwam harmonisering juist uit de koker van de usr?
Oud-AKKUraatder schreef op 17 juli 2020 om 00:19
Het oorspronkelijke harmoniseringsvoorstel kwam gezamenlijk van de student-assessoren en is daarna door AKKUraatd bij de UGV geagendeerd (academisch jaar 2008/2009). Dat omvatte een aantal concrete voorstellen. Bijvoorbeeld om vakken aan alle faculteiten in veelvouden van 3 aan te bieden (3 / 6 / 9 / 12), zodat je met een vrije ruimte van bijvoorbeeld 15 studiepunten makkelijk een aantal vakken van andere faculteiten kan inpassen (6+6+3 of 5×3, etc.). Het afstemmen van roosters tussen faculteiten onderling was daar ook onderdeel van.
Maar tijden veranderen. Toentertijd was er volgens mij nog geen sprake van een zeven-wekenrooster bijvoorbeeld, en was er minder drukte in de bibliotheek tijdens tentamenperiodes. Het is goed dat AKKUraatd daar kritisch op is (we zijn ook weer 12 jaar verder), al zou ik het zelf mooier hebben gevonden als ze zouden pleiten voor het oplossen van de randproblemen in plaats van het pleiten voor ‘deharmonisering’.
Student schreef op 12 juli 2020 om 07:55
In het verleden heb ik 2 studies tegelijk gevolgd. Dat leidde tot een 3e tentamenweek van eind februari tot eind april. Het continue multitasken tussen tentamens en eindwerken en het gewone voorbereiden voor lessen en wekelijkse tussendeadlines was vervelend, maar te doen. Wat niet te doen was, was het continue opboksen tegen docenten van beide opleidingen die niet coulant wilden zijn met de aanwezigheidsplicht wanneer lessen overlapten met een tentamen. Het opheffen van de aanwezigheidsplicht, of in ieder geval dusdanig aanpassen dat er een eenvoudige procedure op papier staat om geoorloofd lessen te missen zonder negatieve impact op de aanwezigheid is naar mijn idee voorwaardelijk voor intentionele deharmonisering van de roosters.
En die oplossing voor overlappende tentamens moet ook gevonden worden voor intra-facultaire tentamens. Met op z’n minst een *automatische* ‘extra’ kans om weer op 2 uit te komen als twee tentamens overlappen waardoor eentje uitgesteld moet tot de herkansing (of de herkansing niet gemaakt kan)
P. Krediet schreef op 16 juli 2020 om 17:22
Uitstekend pleidooi! Nog één aspect blijft onderbelicht: interdisciplinair onderwijs volgen klinkt prachtig, maar de meeste vakken in de hogere jaren van alle studies kennen voorkennisvereisten. Het ‘rondwinkelen’ op de campus zal dus beperkt moeten blijven tot selecte modules (en wees eerlijk: een studieprogramma is ook geen supermarkt). Bovendien zijn er faculteiten als Geneeskunde waar de buitenstaander weinig te zoeken heeft, maar die door harmonisatie wel in hetzelfde pak worden genaaid.
Praktisch gezien zal een student naast de hoofdstudie ook maar beperkt tijd over hebben het volgen van andere vakken, die soms toegang geven tot meer geavanceerde vervolgvakken. Maar met een beetje slim plannen zijn dergelijke bijvakken wel in de agenda te wurmen (eigen ervaring).
Een alternatief voor wie wil is het volgen van twee volledige studies. Dat vergt de meeste flexibiliteit, maar er zijn legio voorbeelden uit het verleden die bewijzen dat hiervoor echt geen roosterharmonisatie nodig is – mits inderdaad ook flexibeler met de moderne aanwezigheidsplichten wordt omgesprongen.
Kortom, College van Bestuur: stap a.u.b. af van het merkwaardige streven naar harmonisatie omwille van de harmonisatie. De nadelen zijn legio, de voordelen vrijwel onzichtbaar.