Robots in de zorg rukken op. In Lux is vanavond een manifestatie over dit fenomeen. Onderzoeker Khiet Truong, een van de sprekers, hoopt dat robots op een dag kunnen huilen.

Een robot die te veel op een echt mens lijkt (maar het zichtbaar niet is) vinden we eng. Liever hebben we robots om ons heen die ofwel niet te onderscheiden zijn van mensen, ofwel mechanisch zijn à la Robin van Bassie en Adriaan. Het is nuttig dat te weten als je je bezighoudt met het ontwerpen van robots die kunnen helpen in de zorg, zoals Khiet Truong, docent bij Kunstmatige intelligentie.

Haar expertise is de emotiefactor bij een robot. Wil je dat ouderen zich minder eenzaam voelen door een robot op hun schoot te plaatsen, dan is het essentieel dat die robot een beetje empatisch vermogen heeft. Wordt een robot gemaakt voor fabriekswerk, dan hoeft hij zijn menselijke collega’s niet per se aan te voelen.

Geen walkie-talkie-gesprek
‘Ik kijk naar taal’, zegt Truong. ‘Hoe kan een robot jouw emoties herkennen door te letten op spreeksnelheid, intonatie en de luidheid waarmee je praat?’ Het zou ideaal zijn als zorgrobots die bedoeld zijn om mensen gezelschap te houden, basisgevoelens van mensen kunnen aanvoelen. ‘Vervolgens moet de robot daar dan iets mee doen. We willen dat de interactie tussen mens en robot zo gladjes mogelijk verloopt. Dat het klinkt als een conversatie tussen mensen: geen walkie-talkie-gesprek, wel een reactie als ‘hm hm’ zodat je weet dat de robot nog luistert.’ De gezelschapsrobot moet dus sociale intelligentie hebben.

Truong en de andere onderzoekers bij Kunstmatige intelligentie maken gebruik van psychologisch onderzoek bij het ontwikkelen van robots. ‘We weten dat spiegelgedrag bij mensen een teken van empathie is. Je leeft mee. Dat zouden we robots ook moeten aanleren.’ Kan de robot van de toekomst huilen met echte tranen? ‘Ik zou graag willen dat dat kon, maar of het zo ver komt, weet ik niet. We doen wel onderzoek naar verschillende manieren van lachen, zodat de robot die kan interpreteren en eventueel op de goede momenten kan meelachen.’

Wereldwijd stijgt het aantal 65-plussers en ook het bedrag dat wordt geïnvesteerd in robots die helpen in de zorg. Japan loopt voorop. Truong is niet bang voor de ontwikkeling. Zelf zou ze best een zorgrobot willen hebben als ze oud en krakkemikkig is. ‘Het kan een maatje zijn, een soort huisdier.’ Ja, de vergelijking met een tamagotchi zou je kunnen maken. Truong had er zelf een vroeger (die het niet overleefde). ‘Maar de zorgrobot moet een beetje meer intelligentie hebben.’ / Annemarie Haverkamp

Help/Hoera, de robots komen! is een publieksavond over robotica in de zorg. Sprekers zijn behalve Khiet Truong: Pim Haselager (filosoof en cognitiewetenschapper RU) en Lucien Engelen (Radboud Reshape Center). Aanvang: 20.00 uur. Toegang gratis.