Hillary Clinton is de winnaar van het eerste tv-debat tussen de Amerikaanse presidentskandidaten, aldus Peter van der Heiden. De parlementair historicus zette de wekker vannacht op 2.50 uur en analyseert voor Vox wat hij zag.

Het leek een wat mat debat vannacht – ik vroeg me zelfs even af of ik er wel verstandig aan had gedaan de wekker te zetten op 02.50 – maar er kwam toch aardig wat vuurwerk in. Dit eerste debat won Hillary Clinton overtuigend. Niet met een knock out, maar toch zeker met een ruime puntenvoorsprong.

Terwijl Donald Trump vooraf toch alles mee leek te hebben. Hij heeft momentum in de peilingen, kan een ervaren politica aanvallen die al decennia in of rond het centrum van de macht opereert en bovenal: de verwachtingen waren laag. Trump hoefde alleen maar wat meer presidentieel te lijken, terwijl Clinton moest laten zien dat ze een ontregelende bully als Trump aan kan.

‘What is he hiding?‘, vroeg Clinton, ‘maybe he isn’t paying any taxes?‘

En dat kon ze, waarin ze vooral flink geholpen werd door Trump zelf, die, zoals altijd als hij onder druk komt en zich niet houdt aan de auto cue – onmogelijk bij een debat – gekke dingen gaat roepen. En die druk kwam er vooral bij zijn weigering om zijn belastingpapieren openbaar te maken. ‘What is he hiding?‘, vroeg Clinton, ‘maybe he isn’t paying any taxes?‘ Trump reageerde niet met een ontkenning, maar antwoordde met ‘I hate the way the government spends the taxes‘, waarmee hij feitelijk erkende dat hij geen belasting betaalt. Gemakkelijk scoren voor Clinton: ‘That means zero dollars for our troops, zero dollars for housing, zero dollars for schools.‘

Schuld
Maar bovenal waren Clinton en Trump vooral Clinton en Trump. Clinton de goed voorbereide, zeer ervaren maar wat saaie bijna unavoidable president, Trump de ontregelende, draaiende en de waarheid ontkennende (‘I was against the Iraq war‘) uitdager. Trump gaf, zoals hij de laatste tijd steeds doet, geen antwoord op de vraag waarom hij zo lang bezig bleef over the birtherism issue – de vraag of Obama nu wel of niet als Amerikaan geboren is, maar probeerde weinig overtuigend Clinton de schuld daarvan te geven. Och, had Reagan daar maar gestaan, die had het met een ‘there we go again‘ afgedaan. En Clinton, zij bleef afstandelijk. Waar het sterke punt in de campagne van haar echtgenoot juist was dat hij zich verbond met de doorsnee Amerikaan (‘I feel your pain‘), ging het bij Hillary vooral over beleid, over racisme, over banen – maar net iets te weinig over de mensen die het aangaat.

Switch
Clinton was duidelijk de betere debater en daardoor ook de winnaar van het debat, zoals de opiniepeilingen de komende dagen ongetwijfeld zullen aantonen. Maar zal het veel effect hebben? Ik waag het te betwijfelen. In het zo sterk gepolariseerde Amerika zal er geen Republikein vannacht een switch naar Clinton maken, en geen Democraat zal na dit debat zelfs maar overwegen om op Trump te stemmen. Maar dat was de bedoeling ook niet.

Onbegrijpelijk dat de twee grote partijen geen betere kandidaten hebben kunnen vinden

Het debat vannacht was voor de undecided voter, en daar zijn er dit jaar zo veel van dat zij op 8 november uitmaken wie er president wordt. Daarom hield Trump zich zo goed en zo kwaad als het ging in, en probeerde Clinton vooral rust en gematigdheid uit te stralen. Bezieling toonden ze beiden weinig, maar dat kan nog komen als de race zich verder ontwikkelt. Ik hoop het maar, al blijf ik het onbegrijpelijk vinden dat de twee grote partijen geen betere kandidaten hebben kunnen vinden dan deze twee most disliked nominees ever.