Christine Mohrmann moest hard vechten voor haar plek. Eenmaal hoogleraar was ze one of the guys. En las ze met genoegen de priesters de les. Het verhaal van de eerste vrouwelijke hoogleraar staat in de Vox-special over vrouwen die vandaag verschijnt.

Christine Mohrmann (1903-1988) was een briljante student en onderzoeker, maar het duurde lang voordat ze tot hoogleraar werd benoemd. De Nijmeegse biograaf Marjet Derks denkt dat dat niet alleen kwam doordat vrouwen in academische kringen lange tijd niet serieus werden genomen, maar dat de hechte band met haar promotor Jos Schrijnen wellicht ook een rol speelde. ‘Ze was een ongetrouwde lekenvrouw die omging met een priester en dan nog wel de broer van de bisschop van Roermond. Ze woonden schuin tegenover elkaar aan de Annastraat en kwamen bij elkaar over de vloer. Ook bezochten ze samen conferenties in het buitenland.’

‘Dat je carrière gedwarsboomd wordt, moet moeilijk te verdragen zijn’

De hechte omgang tussen de twee was voer voor speculatie. ‘Nijmegen was in die tijd in veel opzichten een bekrompen, katholieke gemeenschap. Haar benoemen als hoogleraar was een grens die men niet over wilde gaan. Toen er een leerstoel vrij kwam in haar vakgroep, werd een minder gekwalificeerde mannelijke collega benoemd.’

Mohrmann was gekwetst en stak dat niet onder stoelen of banken. ‘Het was natuurlijk ook tragisch. Haar hele leven stond in dienst van de wetenschap. Ze werkte altijd. Dat je carrière dan gedwarsboomd wordt, moet moeilijk te verdragen zijn.’

Mevrouw professor

In 1953, op haar vijftigste, was het dan eindelijk zover. Mohrmann was internationaal befaamd om haar onderzoek naar oudchristelijk en middeleeuws Latijn en toen de prof in dat vakgebied met pensioen ging, kon niemand nog om haar heen.

Tijdens haar aantreden als eerste vrouwelijke hoogleraar in Nijmegen wees ze ‘mijne heren professoren’ er fijntjes op dat ze voortaan ‘en mevrouw professor’ moesten toevoegen aan hun begroeting van de academische gemeenschap. Ze zei: ‘Ik ben mij er met enige schroom van bewust, dat ik door toe te treden tot Uw kring meer veranderingen teweeg breng, dan doorgaans door de intrede van een nieuwe hoogleraar veroorzaakt worden. Zo zal ik bij voorbeeld voortaan als enige onder u het voorrecht hebben, om de oude formule, die ik zojuist uitsprak: “Mijne Heren Professoren” te bezigen.’

Het feit da ze vrouw was en er een duidelijke mening op nahield, heeft de tongen wel beroerd, zegt Derks. ‘Ze was duidelijk aanwezig. Iedereen wist wie ze was.’ Mohrmann nam deel aan de befaamde ‘wandelclub’, een select gezelschap van Nijmeegse hoogleraren, dat zich een paar keer per jaar terugtrok om onder het genot van wijn en sigaren nieuwe benoemingen te regelen. Mohrmann rookte mee.

Geen feminist

Ze was streng. Haar promovendi ontving ze op zaterdagochtend bij haar thuis. Dan wilde ze teksten zien. En als ze een hoofdstuk niet af hadden, toonde Mohrmann geen begrip. Derks: ‘Ik heb volwassen mannen gesproken die mij jaren later nog rillend vertelden dat dat het meest gevreesde moment van de maand was: als je een hoofdstuk moest inleveren en met haar bespreken.’

In de collegezaal schiep ze er genoegen in om de priesters de les te lezen. ‘Het was wel eens moeilijk voor priesters om van een vrouw gezaghebbende dingen aan te nemen, maar dan overrulede ze zo iemand met plezier. Ze had haar inhoud paraat. Ze wist altijd waar ze het over had.’

Maar Christine Mohrmann was zeker geen feminist of een vernieuwer. Ze gruwde van het type activistische student dat in de jaren zestig de campus betrad. Dom en onbeleefd, vond ze die jongeren.

Vandaag verschijnt een special van Vox over de oververtegenwoordiging van vrouwen op de campus en in de stad. Lees het nummer hier vast online.