Eerstegeneratiestudenten: ‘nul kennis’ gemist
-
Links: Huib van Erp, rechts: Dominque Burggraaff. Foto: Lara Maassen
Meer dan de helft van de Radboudstudenten is een ‘eerstegeneratiestudent’: hun ouders studeerden niet aan de universiteit. Volgens hoogleraar cultuurgeschiedenis Jan Hein Furnée moet de universiteit daar meer rekening mee houden. Maar ervaren de studenten zelf een verschil?
Als tiener kwam derdejaars-filosofiestudent Huib van Erp (21) al op de campus. Zijn vader – die hier in Nijmegen rechten studeerde – was actief bij het Radboud Fonds. Was er iets speciaals te doen, dan nam hij zijn zoon mee. Zo liep Van Erp al voor zijn studietijd langs het Erasmusgebouw en over de Thomas van Aquinostraat. ‘Nijmegen voelde vertrouwd. Daarom ben ik hier uiteindelijk ook gaan studeren.’
Niet elke student krijgt die academische wereld van thuis uit mee. Vorig jaar was 64 procent van de Radboudstudenten een zogenoemde ‘eerstegeneratiestudent’: zijn of haar ouders gingen niet naar de universiteit. Docenten kunnen daar meer rekening mee houden, zei hoogleraar Jan Hein Furnée eerder deze week tegen Vox. Door er niet van uit te gaan dat iedereen historische boeken in de kast heeft staan, bijvoorbeeld, maar ook door Engels niet zomaar als voertaal te nemen.
Wat vinden de studenten daar zelf van? Is het verschil tussen kinderen van universitair opgeleide ouders en de eerstegeneratiestudenten echt zo groot?
Familiefeestjes
Eerstejaarsstudent Chemistry Rik Meijerman (21) denkt van niet. Zijn vader deed een mbo-techniekopleiding en heeft inmiddels een installatiebedrijf, zijn moeder werkt in de thuiszorg. Samen met zijn zussen is hij in de eerste in de familie die naar de universiteit gaat. Vooral zijn opa en oma vinden dat bijzonder, zegt hij. ‘Die vragen er vaak naar op familiefeestjes. Wat we leren, en wat we daar later mee kunnen.’
‘Mijn ouders zijn net zo goed meegeweest naar de open dagen en hebben me geadviseerd over studies’
Toch denkt Meijerman ‘nul kennis’ te missen ten opzichte van andere studenten. ‘Mijn ouders zijn net zo goed mee geweest naar de open dagen en hebben me geadviseerd over studies. Ze hebben me nooit geholpen met mijn huiswerk, maar dat ligt meer aan mezelf: als ik iets niet weet, ga ik liever naar een docent. Dan wil ik niet dat mijn ouders zich ermee bemoeien.’
Ouderdag
Ook Dominque Burggraaff (20, derdejaars filosofie) is de eerste in haar gezin die naar de universiteit gaat. Haar vader studeerde aan het LTS, haar moeder besloot om na haar atheneumdiploma in de toerismebranche te gaan werken. Thuis hebben ze het weinig over haar studie, maar de achtergrond van haar ouders ervaart ze ook als een voordeel. ‘Mijn vader had vroeger niet de kans om al zijn aandacht op school te richten, omdat hij als oudste zoon thuis veel taken kreeg. Juist daarom hebben mijn ouders altijd gezegd: jij hoeft niks in het huishouden te doen, focus jij je maar op school.’
‘Bij de propedeuse-uitreiking zag je veel ouders kijken van ‘wat is dit?”
Naar de ouderdag bij filosofie zijn de ouders van Van Erp en Burggraaff niet geweest. Bij de propedeuse-uitreiking waren ze er wel. ‘Je zag veel ouders kijken van ‘wat is dit?’’, zegt Burggraaff. ‘Daaraan merkte je wel dat ze niet allemaal begrepen wat er werd gezegd. Maar heel eerlijk: zelf snapte ik ook niet alles.’
Schrijfhulp
Ondertussen blijven ook bij Van Erps ouders de filosofische gesprekken aan de keukentafel uit, zegt hij. ‘Ze hebben dan wel rechten gestudeerd, maar dat betekent niet dat ze alles over filosofie weten.’ Toch denkt hij wel een voordeel te hebben gehad met de academische achtergrond van zijn ouders. ‘Tijdens de middelbare school las mijn moeder mijn werkstukken vaak door. Van haar heb ik echt geleerd om goed te schrijven: dat zijn vaardigheden die nu ook goed van pas komen.’
Zou de universiteit meer moeten doen om dat gat te dichten? Meijerman voelt die behoefte niet zo. ‘Maar ik ben ook wel heel zelfstandig. Misschien is dat voor andere studenten anders.’
M schreef op 16 september 2019 om 16:47
Voor de eerstegeneratiestudenten die daar geen hinder van hebben ondervonden is dat natuurlijk erg fijn, maar voor mij persoonlijk was dat wel anders. Ik ben überhaupt de eerste in mijn familie die studeert, mijn moeder is altijd huisvrouw geweest en mijn vader is ook niet verder gekomen dan de middelbare school, net als de rest van mijn familie. Ik haal nu hoge cijfers in mijn master, maar ik ben inmiddels dan ook al tien jaar aan het studeren en dat ging niet zonder slag of stoot. Dat had niets met mijn zelfstandigheid te maken, maar met het nest waar ik uit kwam. Ik merkte het bijvoorbeeld aan mijn beperktere woordenschat en gebrek aan algemene kennis, ook kwam ik pas voor het eerst in een museum toen ik al volwassen was en heb ik als kind nooit boeken gelezen; ik heb de hersens wel, maar niet de ‘juiste’ socialisatie om soepeltjes door een academische studie te komen. Mijn ouders hebben zelfs nooit een sollicitatiebrief geschreven, laat staan dat ze snappen wat een paper is.
K schreef op 17 september 2019 om 10:46
Al met al laten de reacties wel zien hoe divers eerstegeneratiestudenten zijn. Zelf ben ik er ook één. Mijn vader heeft zijn middelbare school nooit afgemaakt en ging op zijn zestiende al in een fabriek werken, terwijl mijn moeder na het halen van haar mavo diploma jarenlang als huisvrouw voor mij en mijn broer en zus heeft gezorgd (en doet nu vrijwilligerswerk nu iedereen de deur uit is). Mijn moeder is echter dol op lezen en we hadden zeker volle boekenkasten in de woonkamer staan en hoewel de daadwerkelijk academische boeken ontbraken heeft de aanwezigheid van al die boeken me zeker wel gestimuleerd om veel te gaan lezen in mijn jeugd. Daarnaast werd ik ook vaak genoeg meegenomen naar een museum (wel met kortingskaartjes uiteraard). Mijn grootste hobbel zat eigenlijk voornamelijk in het financiële aspect toen ik ging studeten en de kloof die ik ervaarde met studenten die wel geld van thuis meekregen. Ik hoop dat we dit de komende jaren weer wat meer recht kunnen trekken.