De Radboud Universiteit claimt Nijmegen groener te maken door de Thomas van Aquinostraat te slopen en een nieuw, energieneutraal gebouw voor de sociale faculteit te bouwen. Bob Meltzer, midden jaren zeventig betrokken bij de bouw van TvA, gelooft er niks van. ‘Een energieneutraal gebouw bestaat niet.’

Architect Bob Meltzer kan begrip opbrengen voor de sloop van de Thomas van Aquinostraat, ook al heeft hij daar veertig jaar geleden zijn hart en ziel in gelegd. ‘Er zijn sindsdien zo veel aanpassingen gedaan, en allemaal in de verkeerde richting, dat behoud van de straat geen optie meer is. Deze omgeving is nu gewoon verloederd.’

Meltzer is in Nijmegen voor een wandeling door ‘zijn’ oude straat, vlak voordat deze wordt gesloopt. Dat een gerenoveerde TvA niet zou passen binnen de klimaatdoelen van de universiteit, durft hij te betwijfelen. Maar Michel ter Berg, vice-directeur van het Universitair Vastgoed Bedrijf, stelt dat de oudbouw echt niet meer voldoet. Kijk naar de ondeugdelijke klimaatbeheersing: ‘Naar de eisen van deze tijd moet je op de werkkamers ventilatie en een vorm van koeling realiseren, daar vragen gebruikers tegenwoordig om en dat maakt renovatie een te gecompliceerde opgave, zeker in die beperkende structuur van de gebouwen.’

Overdreven luxe

Bob Meltzer noemt de airco in alle kamers een overdreven luxe, juist in de TvA waar de gebruikers nog zelf aan verwarmingsknoppen kunnen draaien en ramen mogen openzetten. Ook het glas in de gevels – dertig procent van het oppervlakte – steekt volgens hem relatief gunstig af bij de moderne, bijna geheel uit glas bestaande nieuwbouw. ‘In zulke gebouwen vergt klimaatbeheersing enorme installaties. De pretenties van de universiteit op dit vlak zijn schromelijk overdreven.’

‘De universiteit schaft een Tesla aan, blijft rondrijden in oldtimers en brengt een hybride naar de sloop’

Ter verdediging van de nieuw te bouwen sociale faculteit – inderdaad net als het Grotiusgebouw een glaspaleis – wijst Michel ter Berg op de geavanceerde uitwisseling van warmte en koude tussen de gebouwen, gekoppeld aan warmte-koude-bronnen en de energiewinning met zonnepanelen. Meltzer: ‘Men vergeet dat die pompen zelf ook veel energie vreten. Een echt klimaatneutraal gebouw bestaat niet.’

Ter Berg beaamt dat dit een kwestie is van definitie, maar noemt het onzin dat de energiekosten van de pompen zijn vergeten. ‘In het drastisch dalende gasverbruik is die extra elektriciteit natuurlijk wel gecorrigeerd. Al met al zal deze campus na alle ingrepen aanmerkelijk energievriendelijker zijn dan ze nu is.’

Het bevreemdt Meltzer dat dezelfde universiteit die zich met haar klimaatdoelen op de borst slaat, een honderd jaar oud klooster gaat inrichten als bestuursgebouw. ‘De universiteit schaft een Tesla aan en blijft intussen rondrijden in oldtimers en brengt een hybride naar de sloop.’

Met klooster Berchmanianum zal de universiteit geen milieuprijs winnen, geeft Ter Berg toe. ‘Het is een Rijksmonument, wat je beperkt in de mogelijkheden voor aanpassingen, en bovendien springen andere waardes op de voorgrond: het terrein wordt weer wat het ooit was als onderdeel van landgoed Heyendaal.’