Onderwijs is cruciaal aan een universiteit. Toch heeft een docent zonder onderzoekstijd weinig carrièreperspectief; universiteiten beoordelen docenten vooral op hun onderzoek, publicaties en subsidies. Volgens hoogleraar Lia Fluit, aanjager onderzoek bij het Radboud Teaching en Learning Centre, moet en kán dat anders.

Toen Radboudumc-hoogleraar Lia Fluit na haar studie geneeskunde ging lesgeven aan het mbo en hbo, had ze daar geen enkele onderwijstraining voor nodig. Dat zegt iets over de onderwaardering van de rol van de docent, denkt de hoogleraar en aanjager onderzoek bij het Radboud Teaching and Learning Centre. Ook aan universiteiten is dat volgens Fluit een probleem. ‘Van oudsher worden universitair docenten en hoofddocenten vooral afgerekend op hun onderzoeksresultaten. In het ziekenhuis komen daar nog zorgtaken bij. Maar het onderwijs, dat doe je er gewoon bij. Zeker in het verleden werd je daar absoluut niet voor getraind.’

Volgens Fluit moeten we meer investeren in docenten. ‘Als de waardering voor onderwijs ontbreekt, zal de motivatie van docenten uiteindelijk dalen, hoe belangrijk ze onderwijs ook vinden. Dat blijkt uit onderzoek van één van mijn promovendi. De motivatie van docenten is cruciaal voor de kwaliteit van het onderwijs, maar ook voor hun eigen welzijn. En docenten die goed in hun vel zitten, blijven weer langer bij de universiteit. Het is dus op alle fronten – voor de student, de docent en de universiteit – goed om te investeren in het onderwijs.’

Onderwijshoogleraren

Sinds haar eigen eerste stappen in het onderwijs, heeft Fluit veel veranderingen zien plaatsvinden. ‘We hebben nu een basiskwalificatietraject dat docenten volgen als ze aan de universiteit gaan werken. Vergeleken met docentenopleidingen voor de middelbare school is het een vrij klein pakket, maar zo worden universitair docenten wel alvast getraind.’

De hoogleraar ziet ook ruimte voor verbetering. Zo zou er meer carrièreperspectief moeten zijn voor medewerkers die zich willen inzetten voor het onderwijs. ‘Op dit moment ontbreekt het gevoel dat je carrière kunt maken in het onderwijs zoals je carrière kunt maken op de inhoud van je vakgebied. Hoogleraar word je over het algemeen niet omdat je allerlei mooie onderwijsinnovaties doorvoert, maar omdat je veel onderzoek doet binnen je eigen domein.’

‘De universiteit zou meer onderwijshoogleraren moeten benoemen’

Zelf werkt Fluit aan het Radboudumc als hoogleraar Innovatief en persoonsgericht leren en werken in de gezondheidszorg. ‘Ik denk na over vragen zoals: hoe kunnen we de opleiding van onze professionals in de zorg zo goed mogelijk vormgeven?’ Een van haar promovendi ontwikkelde een leertraject voor artsen in opleiding om de samenwerking tussen de eerste- en tweedelijnszorg te verbeteren. Ze toetste het leertraject door de samenwerking onder de loep te nemen en deelnemers te interviewen over hun ervaringen.

Zulk onderzoek zou vaker moeten plaatsvinden, vindt Fluit. ‘De universiteit zou meer onderwijshoogleraren moeten benoemen: wetenschappers die zich niet alleen bezighouden met de inhoud van hun vakgebied, maar die ook onderzoek doen naar de didactische aspecten van hun vak. Er zijn mensen die daar heel talentvol in zijn, maar die op dit moment niet weten hoe ze daarmee hogerop kunnen raken.’

Een leven lang leren

Uiteindelijk wil je dat élke docent reflecteert op onderwijs, denkt de hoogleraar. ‘Het is belangrijk dat docenten hun lesmethodes blijven evalueren. Zijn die nog steeds effectief? Is het niet tijd om iets anders uit te proberen?’ Volgens Fluit zouden docenten daar niet alleen voor moeten staan. ‘Als docenten vragen hebben over een specifieke lesmethode, kun je hen helpen door bestaande kennis toegankelijker te maken. Je kunt ze ook aanmoedigen om een nieuwe lesmethode uit te proberen en te evalueren hoe hun onderwijs verliep. En het is belangrijk om docenten met dezelfde vraagstukken met elkaar in contact te brengen, zodat ze kunnen overleggen en leren van elkaar.’

Fluit benadrukt dat er een belangrijke taak is weggelegd voor de universiteit. ‘Docenten moeten voldoende ruimte krijgen om kritisch naar hun methodes te blijven kijken. Je zou willen dat docenten een leven lang leren over onderwijs, maar daar is wel tijd voor nodig.’