Toen Napoleon Europa veroverde, vierde het nationalisme in Nederland hoogtij. Als tegenreactie. Lotte Jensen, docent oudere Nederlandse letterkunde, ziet een parallel met nu. Hoe Europeser de politiek, hoe meer aandacht voor nationale waarden. Vanavond is ze te gast bij Denkbeelden, een reeks films-met-lezing in LUX. Lotte Jensen laat de ene na de andere karikatuur zien. Op elke spotprent staat Nicolas Sarkozy verbeeld als Napoleon. ‘Beiden waren Frans staatshoofd, zijn klein van stuk en staan bekend om hun turbulente liefdesleven. En bovenal beoefenden ze beiden een zeer actieve Europese politiek.’ Jensen is vanavond te gast in LUX bij Denkbeelden, een reeks films-met-lezing, georganiseerd in het kader van het negentigjarig bestaan van de Faculteit Letteren. Het thema luidt: de identiteit van Europa. Voor de vertoning van La conquête, een film over Sarkozy’s verkiezingsstrijd, spreekt Jensen over het spanningsveld tussen de Europese en de nationale identiteit. In de negentiende eeuw werd Nederland heel nationalistisch. Dit als reactie op de verovering door Napoleon. ‘Het gevolg was een sterk nationalistische literatuur, en ook de opkomst van nationale helden, zoals Willem van Oranje, Michiel de Ruyter en Vondel’, aldus Jensen, die onlangs het boek Verzet tegen Napoleon publiceerde over deze periode. De huidige Europese politiek is een stuk minder bedreigend dan die van Napoleon, die voornamelijk bestond uit oorlogszuchtige verovering. Toch werd Sarkozy in de media imperialisme verweten, toen hij en Angela Merkel zich opwierpen als redders van Europa. Voor kleine staten als Nederland is het grote Europa extra bedreigend, omdat zij een geringe stem hebben. Dat maakt het lastig om nationale belangen te verdedigen. ‘Ook nu roept de Europese politiek een tegenreactie op. Maar die vind je niet in de kunst, maar in de politiek. Denk aan de opkomst van populistische partijen, en aan het burgerinitiatief van een groep vooraanstaande Nederlanders, waaronder Jelle Brandt Corstius, die oproepen tot een referendum over de macht van de EU.’ Wat kan het huidige Europa leren van Napoleon? ‘Politieke eenheid kun je niet afdwingen zonder culturele eenheid. En die culturele eenheid heeft Europa veel minder dan bijvoorbeeld de Verenigde Staten, die een gedeelde geschiedenis en taal hebben. Dat vormt een barrière voor een verenigd Europa.’ / Lydia van Aert Denkbeelden: vanavond (19.30u, Lux) La conquête met Lotte Jensen. De komende maandagavonden volgen er nog vier films met lezingen van Thomas von der Dunk, Peter Rietbergen, Marianne Starren en Anneke Smelik. Medewerkers en studenten van de Faculteit der Letteren krijgen korting op de entreeprijs.