Neerlandicus Marc van Oostendorp maakt zich al zes jaar boos over het eindexamen Nederlands, dat volgens hem niets met het vak te maken heeft. Vanmiddag maakte hij het gewraakte examen (vwo) op het Nijmeegse Dominicus College: 'Het viel mee.'

Eerst even de geschiedenis: in 2013 verdiepte Marc van Oostendorp zich voor het eerst in een examen Nederlands en schrok zich kapot. Hij tikte een boos stuk op internet. De meerkeuzevragen vond hij onduidelijk en hij was het er totaal niet mee eens dat er maar één juist antwoord aan te wijzen was. Bij het lezen van artikelen kun je nu eenmaal verschillende interpretaties geven aan een tekst, stelde hij. De Nijmeegse hoogleraar kreeg veel bijval van collega’s en leraren Nederlands. Krantenredacties pakten het op en ook politiek Den Haag ging zich ermee bemoeien. Sindsdien ligt het examen onder vuur.

‘Ik maak het examen nu elk jaar’, vertelt hij. ‘Vorig jaar had ik een 8,2, maar dat is alleen omdat ik getraind ben en weet hoe de samenstellers van het examen denken. Het is een trucje. Het eerste jaar scoorde ik niet hoger dan een zes.’ Bizar noemt hij het dat de afgelopen jaren geen enkele scholier een tien haalde, dat geeft aan dat je de toets niet foutloos kunt maken. In 2017 kwamen bij het LAKS ruim 30.000 klachten binnen over het gewraakte examen.

Belang van de geesteswetenschappen

Over naar vrijdagmiddag 18 mei. Samen met zo’n tien studenten en neerlandici laat Van Oostendorp zich vrijwillig opsluiten in een zaaltje van het Dominicus College. ‘Ik ben wel zenuwachtig hoor’, geeft hij voor aanvang toe. Een kleine twee uur doet hij erover om zich door de 35 vragen te worstelen. En?

‘Het was redelijk goed te doen. Van de vier teksten gingen er drie over hetzelfde onderwerp – het belang van de geesteswetenschappen.’ Die keuze vond Van Oostendorp goed. Toch zag hij ook vandaag weer vragen ‘waarvan je denkt: wat moet je ermee?’ Oftewel: vage vragen.

Imago

Het eindexamen gaat hem aan het hart omdat het zijn vakgebied betreft. Nederlands is méér dan het leren lezen van opiniestukken. ‘Tijdens een voorlichtingsdag voor scholieren maakte ik het dit jaar weer mee: leerlingen die vragen of de studie veel lijkt op wat ze krijgen voor het eindexamen. Mijn geruststellende antwoord is dan “nee”.’

Het is simpelweg in zijn belang als hoogleraar dat het imago van Nederlands verbetert. De studentenaantallen nemen af. ‘Maar maatschappelijk gezien vind ik het ook erg dat het vak zo laag wordt gewaardeerd op de middelbare school. We hebben het over een vak waar iedereen eindexamen in moet doen, een keuze is er niet.’

Van Oostendorp zal nog even moeten wachten op zijn cijfer; pas volgende week komen de antwoorden online. Na het examen in het Dominicus College praten de neerlandici verder over hoe niet alleen het eindexamen, maar het hele vak Nederlands eruit zou moeten zien – van vmbo tot vwo. ‘Druk van onze kant blijft nodig. Helaas hebben de leerlingen die vandaag examen hebben gedaan daar niets meer aan.’