Ap Dijksterhuis slaapt weer goed. De sociaal psycholoog ontving excuses van Nature, na een opiniestuk dat zijn wetenschappelijke reputatie door het slijk haalde. ‘De redactie was het na onderzoek met me eens. Die publiceert correcties bij het stuk, en plaatst ook een tekst van mij in een volgend issue.’Foto: Erik van ’t Hullenaar ‘Ik heb er wel slecht van geslapen, ja.’ Twee weken geleden kreeg Ap Dijksterhuis, hoogleraar sociale psychologie in Nijmegen, een stuk onder ogen dat hem buikpijn bezorgde. Het gezaghebbende tijdschrift Nature had een opinie geplaatst naar aanleiding van een publicatie in het open-access-tijdschrift Plos One. In Plos One beschreef een onderzoeker dat het hem niet gelukt was een experiment van Dijksterhuis te repliceren, een onderzoek dat aantoonde dat proefpersonen hoger scoren op een intelligentietest als ze eerst aan een professor denken. Denken aan een voetbalvandaal levert juist een tijdelijke IQ-daling op. Dijksterhuis: ‘Met het stuk in Plos One is niets mis, dat is wetenschap en een opening tot discussie. Wel met het opiniestuk dat Nature vervolgens op de website plaatste. Dat was onterecht en schadelijk: mijn naam werd in één adem genoemd met die van onder anderen Diederik Stapel.’ Dijksterhuis deed een paar dagen over het schrijven van een repliek. ‘Ik moest ook eerst weer even rustig worden.’ Tim Appenzeller, chief editor van Nature, stelde een onderzoek in en gaf Dijksterhuis op alle punten gelijk. ‘Er komen vier clarifications bij het stuk. Dat zijn eigenlijk gewoon rectificaties. En in een van de komende nummers van Nature verschijnt een stuk van mijn hand over de kwestie.’ Appenzeller stuurde een excuusbrief naar Dijksterhuis. ‘Het is ook in het belang van Nature om dit zorgvuldig op te lossen. De zaak veroorzaakte veel commotie, zelfs een columnist van The New Yorker schreef erover. Nature plaatst, waarschijnlijk om lezers aan zich te binden, de laatste tijd naast wetenschappelijke artikelen ook opiniestukken. Daar moet het tijdschrift wel mee uitkijken, want deze opinies worden heel serieus genomen, juist door de goede reputatie van het blad.’ ‘Dan moet het stuk geen fouten bevatten. Ik heb de journaliste die het schreef wel gesproken, maar ik had het idee dat ze het artikel toen eigenlijk al af had.’ De opgeluchte en door alle opschudding ietwat vermoeide Dijksterhuis kan weer aan het werk. ‘Al blijft het jammer dat er nooit zoveel aandacht is voor de rectificaties, als er voor het gewraakte artikel zelf was.’ / Lydia van Aert
