Bruno Latour laat ons op een andere manier naar de natuur kijken, zegt filosoof Arjen Kleinherenbrink, die vanavond via Skype in gesprek gaat met de vermaarde Franse filosoof tijdens een online lezing van Radboud Reflects.

‘Het is de eerste keer dat ik echt nerveus ben voor een discussieavond’, bekent Arjen Kleinherenbrink aan de telefoon. ‘Want Bruno Latour staat in mijn top-drie van hedendaagse denkers.’ De onderzoeker bij Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen is gespecialiseerd in Franse filosofen. In een bijeenkomst van Radboud Reflects vanavond gaat hij in gesprek met Latour, die dit jaar de Spinozalens krijgt. Dat is een tweejaarlijkse prijs voor internationale denkers op het gebied van ethiek en samenleving, die morgen in Amsterdams cultuurhuis Felix Merites wordt uitgereikt door burgemeester Femke Halsema.

Waarom staat Latour in jouw filosofen-top-drie?

Lachend: ‘Van alle (met name Franse) filosofen die ik bestudeer schrijft hij het meest begrijpelijk. Bij anderen zoals Deleuze of Derrida denk je soms: waar hébben ze het over? Zelfs na drie keer lezen. Maar wat ik vooral knap vind is dat hij altijd bovenop de actualiteit zit en daar goede filosofische analyses van kan maken. Dat is precies hoe je wilt dat filosofie werkt in een maatschappij. Dit zijn de geesteswetenschappen op hun best.’

Wat is zijn grootste verdienste?

‘Latour heeft veel invloed gehad, en nog steeds, op hoe we naar natuur kijken. Met zijn zogeheten ‘actor-netwerktheorie’ gaat hij in tegen het klassieke idee dat de natuur buiten ons staat, met haar eigen natuurwetten. Dat is onzin, zegt hij, de natuur is niet ‘elders’, maar verweven met ons bestaan, in allerlei netwerken. Ze beïnvloedt ons leven continu, denk aan waterstanden van rivieren en de Noordzee, de visstand, bossen, et cetera. Door klimaatverandering is dat inzicht nog duidelijker geworden.’

Daarom pleit hij voor een ‘parlement van de dingen’. Wat houdt dat in?

’Als die niet-menselijke zaken zo belangrijk voor ons zijn, dan moet je ze ook een stem geven in het parlement, stelt hij voor. Daarmee bedoelt hij niet dat een oceaan een bewustzijn heeft, hoor, Latour is geen mystieke denker (lacht). Maar wat hem betreft zou je wel meer ook vanuit de belangen van die oceaan moeten denken, als je bijvoorbeeld regelgeving maakt over het gebruik ervan. Dus door niet alleen te kijken naar wat vissers nodig hebben aan quota om te kunnen gedijen, maar ook naar wat de zee daarvoor nodig heeft.’

Is dat nieuw? We hebben toch al jaren de Partij voor de Dieren en GroenLinks?

‘Nu realiseren we ons dat inderdaad bijna allemaal, maar dat idee leefde nog helemaal niet zo sterk toen Latour daar decennia geleden over begon te schrijven. Daarmee heeft hij veel invloed gehad op politieke ontwikkelingen. Ik weet natuurlijk niet of Marianne Thieme Latour op haar nachtkastje had liggen toen ze de Partij voor de Dieren oprichtte, maar feit is wel dat hij op dit onderwerp een van de meest geciteerde wetenschappers is in de sociale en geesteswetenschappen.’

‘Hij haalt ons land trouwens ook regelmatig aan om de manier waarop wij nu al met die ‘natuurrechten’ omgaan. Los van een Partij voor de Dieren doelt hij dan bijvoorbeeld ook op onze waterschappen. Daaraan zie je dat wij Nederlanders ons dermate bewust zijn van onze afhankelijkheid van het water, dat we er een apart politiek orgaan voor hebben, met eigen verkiezingen. Ik ben een Dutchophile, zegt hij om die reden wel eens.’

De (online) lezing van Radboud Reflects begint om 20.00 en is te volgen via een livestream. Inschrijven is gratis.