Radboudfilosoof stapt op wegens ‘grensoverschrijdend gedrag van collega’s’
-
Foto: Johannes Fiebig
Filosoof Fleur Jongepier verlaat de Radboud Universiteit. De reden daarvoor is het grensoverschrijdend gedrag van collega’s en de manier waarop de academische wereld daarmee is omgegaan, schrijft ze op Twitter.
Ethicus Fleur Jongepier is sinds vorige week gestopt als wetenschapper aan de Radboud Universiteit. Als reden noemt ze ‘het grensoverschrijdend gedrag van (ex)collega’s binnen en buiten de faculteit’. Op Twitter schrijft ze, zonder namen en rugnummers te noemen, over ‘regelrechte klootzakken met nul berouw’, die ‘om zich heen gingen slaan, manipuleerden, intimideerden en chanteerden’ toen er zaken aan het licht kwamen.
Haar besluit om de Radboud Universiteit te verlaten nam ze al rond de zomer, schrijft ze in een lange Twitterdraad. Ze wilde de Veni-beurs die ze in 2019 kreeg voor haar onderzoek naar slimme algoritmes (waarvoor ze eerder dit jaar nog de Heineken Young Scientist Award won, red.) in eerste instantie aan een andere universiteit uitvoeren ‘omdat ik buikpijn kreeg van t idee naar de campus terug te moeten’. Echter, het ontbeerde haar aan zin en vertrouwen om daadwerkelijk een herstart te maken. Daarop besloot ze de wetenschap helemaal vaarwel te zeggen, zo valt te lezen op het socialmediaplatform.
Reeks verwijten
De reeks verwijten van Jongepier is lang. In een latere tweet benadrukt ze dat het niet alleen om de Radboud Universiteit gaat, maar ook om andere universiteiten. Ze schrijft over ‘omstanders die dingen aanvoelden en niets deden, die nota bene meldingen binnenkregen en nog niets deden’, ‘incapabele vertrouwenspersonen’ en ‘capabele vertrouwenspersonen die overal buiten werden gehouden.’ In een volgende tweet geeft Jongepier aan dat melders, klagers en klokkenluiders ‘vriendelijk werden aangemoedigd om stil te blijven’ of zelfs ‘hardhandig het zwijgen werd opgelegd’.
‘Melders, klagers en klokkenluiders werden vriendelijk aangemoedigd om stil te blijven’
Jongepier werkte aan de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen (FFTR), waar in 2020 door het college van bestuur een onderzoek werd gedaan naar de sociale veiligheid en omgangsvormen binnen de faculteit. Een van de uitkomsten was dat de beoogde nieuwe decaan, Paul Bakker, niet langer in beeld was als opvolger van Christoph Lüthy. Hoogleraar Bakker zou zich schuldig hebben gemaakt aan ‘ongepast handelen’. Over wat daarmee werd bedoeld, verschafte het college tot op heden geen duidelijkheid.
In een vervolgonderzoek, uitgevoerd door adviesbureau Berenschot, bleek dat meerdere medewerkers zich niet veilig voelden op de faculteit. Bijna dertig mensen maakten melding van onder meer intimiderende of seksistische opmerkingen, ‘ongepaste’ relaties tussen studenten en docenten en tussen studenten onderling. De voorvallen die werden gemeld, speelden zich af over een periode van vijftien jaar. Er volgde een cultuurtraject binnen de faculteit.
Energie positief besteden
Jongepier wil niet inhoudelijk ingaan op het verzoek van Vox om toelichting te geven op haar tweets. Ze geeft aan dat ze haar energie ‘graag positiever wil besteden’.
Op Twitter schrijft ze: ‘Ik vertrok uiteindelijk niet vanwege de grensoverschrijdende individuen, maar eerder hoe de academie ermee omging.’ En: ‘Natuurlijk is het eng om een vaste baan, goed salaris, helder carrièreplan en ja, ook status en toeters en bellen los te laten. En het was een moeilijk en lang besluitproces. Maar ook enorm bevrijdend.’
De ex-wetenschapper werkt aan een filosofieboek dat zal verschijnen bij De Bezige Bij, is columnist voor de Volkskrant en recensent bij dagblad Trouw.
Faculteit betreurt vertrek Jongepier
Heleen Murre-van den Berg, decaan van de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen noemt het in een reactie ‘jammer dat Fleur Jongepier heeft besloten om, om de redenen die ze noemt op Twitter, haar carrière te vervolgen buiten de wetenschap.’ De decaan geeft daarbij aan dat Jongepier gemist gaat worden en dat zij de laatste jaren een waardevolle bijdrage heeft geleverd aan de wetenschap, onderzoek en debat binnen en buiten de faculteit.
Op de concrete verwijten van Jongepier zegt Murre-van den Berg niet in te kunnen gaan. ‘Maar het is duidelijk dat ondanks alle inspanningen gericht op een veilige en sociale werk- en studieomgeving, we daarmee aan onze faculteit en universiteit nog niet klaar zijn’, aldus de decaan. Ze verzekert dat de faculteit de komende jaren hard blijft werken om een veilige werk- en studieomgeving te creëren. ‘Tot slot wil ik benadrukken dat elke medewerker of student die iets meemaakt wat niet door de beugel kan, of daaraan twijfelt, daarmee terecht kan bij de vertrouwenspersonen van de universiteit.’
Hanny Reindersma schreef op 7 december 2022 om 10:09
Het ‘uitroeien’ van ongepast dan wel ongewenst gedrag is een mythe.
Het verbloemen van taalgebruik en verhullend spreken over ongewenst gedrag wordt nog boeiender als containerbegrippen voorwaardelijk blijven om verhullingen in stand te houden.
Mevrouw Jongepier heeft, wat mij betreft, ‘de knuppel in het hoenderhok’ gestoken en heb eindeloze bewondering voor haar moed en doorzettingsvermogen over dit onderwerp.
Wim schreef op 12 december 2022 om 12:59
De knuppel in het g
Hoenderhok gegooid bedoel je ws.
Pieter schreef op 7 december 2022 om 11:12
Ook gisteravond stapte Fleur Jongepier op toen ze te gast was bij Op1, nadat Gordon aan het woord kwam.
https://www.telegraaf.nl/entertainment/1244716479/tafelgast-fleur-jongepier-verlaat-uitzending-op1-na-uitspraken-gordon
FTR-student schreef op 7 december 2022 om 13:48
Behoorlijk toondove slotreactie van Heleen-Murre van der Berg, want juist het vertrouwenspersonen orgaan werkt niet, en klachten worden keer op keer niet serieus genomen, of er wordt niks mee gedaan. Het beschermen van bepaalde personen en reputaties wordt nog steeds belangrijker geacht dan de veiligheid en het werk- en studeerplezier van medewerkers en studenten. Zolang dat niet verandert blijven schijn vertonende ondernemingen als ‘dialoogsessies’ en ‘cultuurtrajecten’ een façade. Bewondering voor Fleur Jongepier haar keuze, al heb ik zelf net als haar de hoop opgegeven dat zelfs het vertrek van een talentvolle jonge filosofe ook maar iets verandert binnen het beleid van de faculteit.
Herman van de Berg schreef op 8 december 2022 om 08:46
@FTR-student: schei toch uit! Deze decaan werkt zich nu al meerdere jaren het schompes om deze moeilijk situatie zo goed mogelijk het hoofd te bieden. Als er iemand is die dit serieus neemt dan is het Heleen wel. Wat moet ze dan zeggen? Kom alsjeblieft met een constructieve bijdrage in plaats van dit soort destructief afgeven op mensen die zich met hart en ziel inzetten voor de goede zaak. Ze zal heus soms steken laten vallen (dat is onvermijdelijk bij zo’n complex dossier), maar de suggestie dat het beschermen van reputaties belangrijker is dan het welzijn van medewerkers en studenten is in dit geval echt onder de gordel.
Bart Geurts schreef op 11 december 2022 om 22:13
Er is de afgelopen jaren zoveel werk verzet om de sociale veiligheid binnen mijn faculteit naar een hoger peil te tillen. Er werden commissies gevormd, onderzoeken en vevolgonderzoeken gedaan, er werd een cultuurtraject verordonneerd met praatgroepen voor alle medewerkers, er werd vergaderd over gedragscodes, docentethiek, over projecten, programma’s en plannen van aanpak, er werd feedback gegeven en er werd nog meer vergaderd.
En nu komt Fleur Jongepier ons vertellen dat al deze inspanningen niets hebben opgeleverd.
Vervelend. En dan ook nog vlak voor de Kerst en met het 100-jarig jubileum van de universiteit in zicht. Erg vervelend.
Nog vervelender is het dat Fleur gelijk heeft. Het faculteitsbestuur geeft het ruiterlijk toe: er valt “binnen de universiteit en academische wereld nog veel te verbeteren,” laat het bestuur zijn onderdanen weten. Bravo. En nu? “Het programma gezond academisch klimaat wordt aanstaande 12 december behandeld tijdens het FGV.” Klinkt vertrouwd. “De facultaire OC kan namens medewerkers feedback geven.” Leuk voor ze. “Onlangs zijn we ook gestart met projecten en gespreken [sic] gericht op het ontwikkelen van beroepsethiek docenten en diversifiëring van het curriculum.” Gaap. “In het nieuwe jaar zullen vanuit de projecten meerdere sessies met medewerkers en studenten worden georganiseerd.” Snurk.
Het is meer van hetzelfde: programma, feedback, projecten, beroepsethiek, sessies. Dit bestuurlijke repertoire heeft twee jaar lang gefaald. Waarom zou het nu beter worden?
Het zou kunnen helpen als onze bestuurders ons zouden informeren over wat er nu eigenlijk aan de hand is. Tot nu toe hebben zij categorisch geweigerd om concrete informatie te verschaffen over welke vormen van “ongepast gedrag” daadwerkelijk hebben plaatsgevonden en hoe vaak, zodat niemand van ons voor zichzelf kan bepalen hoe ernstig de situatie is. Dat zouden we misschien wel willen, maar het kan niet, zogenaamd omdat de al dan niet vermeende daders en slachtoffers beschermd dienen te worden. De enigen die dat geloven zijn de bestuurders zelf. Over de werkelijke reden is druk gespeculeerd. Een veelgehoorde verklaring is dat dit beleid enkel is bedoeld om reputatieschade voor de universiteit zoveel mogelijk te beperken.
Hoe dan ook, medewerkers en studenten zijn gedurende meer dan twee jaar als kleuters behandeld. “Jongens en meisjes, er wordt hier ongepast gedrag vertoont. Het is heel erg. Jullie mogen niet weten wat voor gedrag het is en hoe vaak het voorkomt. Maar het is wel heel erg. Gelukkig heeft het bestuur een programma voor jullie ontwikkeld, zodat het minder erg wordt. Vanmiddag is er een sessie waarin jullie allemaal feedback mogen geven en na afloop is er ranja.”
Is het minder erg geworden? Was het werkelijk zo erg? De kleuters weten het niet zo. Eerlijk gezegd hebben ze helemaal gehad met die sociale onveiligheid—wat dat ook moge zijn.