Studenten Economie kunnen opgelucht ademhalen: het tentamen Voortgezet Boekhouden is door de examencommissie geldig verklaard. Eventuele fraude is niet bewezen, zegt commissievoorzitter Agnes Akkerman.

De examencommissie Economie maakte donderdag de resultaten van een twee weken durende onderzoek bekend, gestart na een anonieme klacht over grootschalige fraude. In een mail aan studenten laat commissievoorzitter Agnes Akkerman, tevens hoogleraar Arbeidsverhoudingen, weten dat het niveau van het mondelinge tentamen Voortgezet Boekhouden voldoende was.

Ook is geen bewijs gevonden dat studenten hebben gefraudeerd, bijvoorbeeld door vragen aan elkaar door te spelen of antwoorden op te zoeken. ‘De slagingspercentages zijn een belangrijke aanwijzing’, vertelt Akkerman aan Vox. ‘Die waren voor alle toetsingsdagen even hoog. Als studenten inderdaad op grote schaal antwoorden aan elkaar hebben doorgespeeld, verwacht je dat studenten die later het mondeling hadden, vaker geslaagd zouden zijn.’

Ongemakkelijke conclusie

Tegelijkertijd heeft het onderzoek ook een ongemakkelijke conclusie. Fraude valt namelijk niet uit te sluiten. ‘De examencommissie heeft vastgesteld dat vaak identieke vragen zijn gesteld tijdens de mondelinge tentamens. Het is mogelijk dat studenten deze vragen aan elkaar hebben doorgespeeld’, schrijft Akkerman in de mail aan de studenten. ‘Of hierdoor studenten ten onrechte voor het vak geslaagd zijn, is op grond van de ons beschikbare informatie niet vast te stellen.’

Het roept interessante vragen op. Zijn op afstand tentamens te organiseren waar gegarandeerd niet gefraudeerd wordt? En in hoeverre kan je studenten vertrouwen als ze niet in de gaten worden gehouden? Volgens Akkerman is geen enkel thuistentamen waterdicht. ‘Je bent een stuk zekerder in een tentamenzaal waar surveillanten op studenten toezicht houden. Bij take home-tentamens weten we niet eens zeker of degene die het tentamen inlevert, ook de persoon is die het tentamen heeft gemaakt.’

Examinanten moeten het morele besef hebben om geen misbruik te maken van de situatie, vindt Akkerman. ‘Studenten moeten zich realiseren dat ze een vrije wil hebben en dat ze ervoor kunnen kiezen om te frauderen of niet. Aan die keuze wordt door studenten soms voorbijgegaan. Ze denken misschien dat het logisch is dat ze gebruik maken van de ruimte die ze hebben bij thuistentamens. Maar als je die keuze maakt, dan pleeg je fraude.’

Kritiek

Het onderzoek van de examencommissie leidde bij sommige studenten tot frustratie. In gesprek met Vox en in de reacties onder het eerdere artikel uitten meerdere (anonieme) studenten harde kritiek op de commissie, die studenten sinds de start van de coronacrisis in de kou zou laten staan. Volgens Akkerman zijn er veel misverstanden over de taak van de commissie. ‘We zijn bijvoorbeeld niet verantwoordelijk voor de organisatie van tentamens en keuren ook geen tentamenvragen van tevoren goed.’

Akkerman beschrijft de rol van de examencommissie meer als controlerend. ‘We zorgen ervoor dat er regels zijn rondom tentamens en dat die gehandhaafd worden. Als we signalen krijgen van fraude, is het dus onze taak om die te onderzoeken. Hoe vervelend dat ook is.’