Een megasubsidie van een miljard voor Europees breinonderzoek veroorzaakt tweespalt tussen de neurowetenschappers. De vraag is hoeveel onderzoekers zich vanaf komende week zullen inschrijven op het project. Ook in Nijmegen staan voor- en tegenstanders tegenover elkaar. 

Komende week kunnen Nederlandse wetenschappers voorstellen indienen om mee te dingen naar een onderzoekssubsidie van het Human Brain Project, een ambitieus Europees project om het brein te simuleren met een computer. Hoeveel wetenschappers dat zullen doen, is de vraag. Het project krijgt namelijk veel kritiek. Afgelopen zomer brachten bijna achthonderd hersenwetenschappers een petitie naar buiten waarin ze hun twijfels uiten over het project. De bezorgde wetenschappers stellen dat het project een ‘te beperkte benadering’ heeft, en dat er een behoorlijk risico is dat het zijn doelstellingen niet zal halen.

Zo’n 26 Nederlanders hebben de petitie ondertekend, waarvan er 16 aan de Radboud Universiteit of het Radboudumc werken. De critici zijn bang dat de financiering ervan, de Europese Unie stopt er één miljard euro in, ten koste gaat van ander, beter breinonderzoek. ‘Je kunt het geld maar één keer uitgeven’, zegt neuropsycholoog Floris de Lange, die de petitie ook ondertekende.
Het Human Brain Project is aan Europa verkocht als een project dat het brein moet doorgronden, zegt De Lange. Maar dat gaat volgens hem helemaal niet waargemaakt worden. ‘Het is veel meer een technologisch project, een databaseproject, omdat ze alles samenbrengen wat bekend is over het brein.’ Daarbij: het brein simuleren op een computer is helemaal niet realistisch, betoogt De Lange. ‘We weten op dit moment eenvoudigweg nog te weinig over de werkingsmechanismen van het brein.’

Maar Paul Tiesinga, hoogleraar Neuroinformatica in Nijmegen en deelnemer aan het Human Brain Project, stelt dat het wél een realistisch project is. ‘Ik denk dat we een heel eind kunnen komen met onze technieken. Dat we ook binnen de tien jaar onze doelstellingen halen, natuurlijk met een hoop huiswerk; en het zal altijd beter kunnen. Maar ik verwacht dat we dan wel in staat zijn om ziektes als Alzheimer beter te begrijpen.’

Tiesinga gaat ervan uit dat uiteindelijk alle neurowetenschappers gaan profiteren van de uitkomsten. ‘We willen een infrastructuur maken die voor iedereen die vragen heeft over het brein toegankelijk is. Het is de bedoeling dat alle neurowetenschappers er profijt van hebben.’

De Europese Commissie heeft overigens op de petitie gereageerd: ze stelt dat ze veel van het project verwacht en wil afwachten hoe het zich ontwikkelt./ Timo Nijssen, Martine Zuidweg