Hoogwaardige zorg die zowel beter als goedkoper is, het lijkt een utopie. Maar onderzoekers van het Radboudumc en zorgverzekeraar CZ laten nu zien dat het ook echt kan, in een bijzonder ‘big data’-onderzoek op basis van zorgdeclaraties.

Het lijkt voor de hand liggend: Parkinsonpatiënten die gespecialiseerde fysiotherapie krijgen, zijn beter af dan patiënten die naar een reguliere fysiotherapeut gaan. Toch is dit nu pas voor het eerst wetenschappelijk aangetoond, in een publicatie in het toonaangevende medische tijdschrift Lancet Neurology. Een team onderzoekers van het Radboudumc en zorgverzekeraar CZ liet zien dat gespecialiseerde fysiotherapie via ParkinsonNet (zie kader) tot minder complicaties als botbreuken en longontsteking leidt, en de kans op overlijden verlaagt. En het is nog goedkoper ook.

Vijfduizend patiënten

‘Het bijzondere van deze studie is dat we helemaal geen nieuwe gegevens hebben verzameld’, licht onderzoeksleider Bas Bloem toe. Bloem is medisch hoofd van het Parkinsoncentrum van het Radboudumc en hoogleraar aan de Radboud Universiteit. ‘We hebben gebruik gemaakt van de database waarin CZ haar zorgdeclaraties bijhoudt, om de effecten van verschillende typen fysiotherapie op de gezondheid van Parkinsonpatiënten te bepalen.’

Meer dan vierduizend Parkinsonpatiënten konden zo gedurende meerdere jaren worden gevolgd. De groep die gespecialiseerde fysiotherapie kreeg, werd behandeld door therapeuten die waren bijgeschoold door ParkinsonNet. Bloem legt uit dat deze behandelaars precies weten waar het bewegen misgaat bij mensen met Parkinson: hun automatische piloot is als het ware defect, en daarom moeten ze leren in stapjes hun bewegingen te trainen.

Volgens Bloem kunnen patiënten toe met minder behandelsessies als de fysiotherapeut gespecialiseerd is. ‘Dit kan een jaarlijkse besparing van wel elf miljoen euro opleveren. Dat is hard nodig, want er komt een ware Parkinsonpandemie aan de komende jaren.’

‘Generalist of specialist, het belangrijkste is dat de patiënt de juiste zorg krijgt’

De vereniging van fysiotherapeuten KNGF deelt het enthousiasme van Bloem in grote lijnen. ‘Het onderzoek laat zien hoe belangrijk het is dat alle betrokken zorgverleners samenwerken, en dat de zorg onderling én met de patiënt goed wordt afgestemd’, legt beleidsmedewerker Karin Heijblom uit. ‘Dat gebeurt nog veel te weinig, omdat het huidige zorgsysteem dat niet faciliteert. Wat het KNGF betreft zou dit breed gestimuleerd moeten worden, zodat meerdere patiënten kunnen profiteren van de resultaten die nu binnen ParkinsonNet worden behaald.’

Maar ze plaatst ook kanttekeningen bij de inzet van gespecialiseerde fysiotherapeuten voor specifieke aandoeningen. ‘Patiënten hebben vaak niet alleen maar Parkinson, maar ook andere aandoeningen zoals COPD, diabetes of hart- en vaatziektes.’ Daar kunnen andere fysiotherapeuten juist weer meer kennis over hebben. ‘Generalist of specialist, het belangrijkste is dat de patiënt goed afgestemde, passende zorg krijgt, op de juiste plek.’

Ook plaatst Heijblom de kostenbesparingen in perspectief: ‘De fysiotherapeuten die zorg binnen ParkinsonNet verlenen, investeren in opleiding, bijeenkomsten én in het netwerk zelf, maar daar staat nu geen extra vergoeding tegenover.’

Minder mobiel

Net als de KNGF vindt ook Carla Aalderink, directeur van de Parkinson-patiëntenvereniging, de vrije keuze voor een fysiotherapeut belangrijk. ‘Mensen worden door hun ziekte minder mobiel. Dan vinden wij het belangrijker dat een fysiotherapeut in de buurt zit dan dat hij of zij gespecialiseerd is.’ Aalderink wil er daarom ook voor waken dat verzekeraars in de toekomst alleen nog maar gespecialiseerde fysiotherapie vergoeden. ‘Behandelaars die niet bij ParkinsonNet aangesloten zijn, zijn natuurlijk niet per se slechter.’