Aan de relatie tussen geld en geluk zijn al talloze beschouwingen gewijd. Hoogleraar Sociale psychologie Ap Dijksterhuis rekent in zijn nieuwe boek af met een aantal wijdverbreide misverstanden. Geld doet er toe. En al helemaal waar je het aan uitgeeft.

“Een ongemakkelijk antwoord”, zo luidt de ondertitel van het begin deze maand verschenen boek van Ap Dijksterhuis, Maakt geld gelukkig? Want ja, hij rekent in dit boek af met de misverstanden die mede hijzelf in een eerder boek heeft verspreid. Boven een bepaalde grens doet geld er niet meer toe, luidt de gangbare opvatting, en: het winnen van een loterij maakt ook al niet gelukkig. Want mensen wennen al heel snel aan hun nieuwe status.

‘Je wordt het gelukkigst als je het geld uitgeeft aan ervaringen’

Dankzij een reeks van drie populair wetenschappelijke boeken over geluk reist ‘geluksprofessor’ Dijksterhuis stad en land af om lezingen te geven. En nooit ontbreken de vragen over geld. Dijksterhuis ontwaart twee populaire opvattingen: een wat links publiek ziet geen of nauwelijks een relatie met geluk, het andere kamp meent dat geld wel degelijk gelukkiger maakt. Die laatsten vinden steun in het nieuwe boek van Dijksterhuis. ‘Al zijn er dingen die nóg gelukkiger maken dan geld, zoals sociale contacten en het opdoen van ervaringen.’

Jacht op geld

Op grond van recent onderzoek zet Dijksterhuis het geld een paar tredes hoger op de ladder naar geluk. ‘Er is ook nieuw en robuust onderzoek uit Zweden dat vaststelt dat mensen die een loterij winnen wel degelijk gelukkiger worden.’ Maar de relatie blijft precair. ‘Geld moet je hebben om gelukkiger te kunnen worden, maar je moet het niet willen hebben. Wie er op de verkeerde manier naar op jacht is, zal daar volgens onderzoek ongelukkig van worden.’

De relatie tussen geld en gelukt houdt mede verband met hoe je dit geld uitgeeft. Ook mensen zonder al te veel geld die soms wat over hebben, kunnen dat extra geld al inzetten om gelukkiger te worden. Dan gaat het niet om iets materieels, maar om drie dingen waarmee je je leven kunt verrijken, zegt Dijksterhuis: ‘Je wordt het gelukkigst als je het geld uitgeeft aan ervaringen zoals een reis, door vrije tijd te kopen óf door er andere mensen blij mee te maken.’

Ongelukkig

Deze maand houdt de bekende Vlaamse psychiater Dirk de Wachter een lezing in Nijmegen onder de noemer ‘Laat ons ook ongelukkig zijn.’ De Wachter stelt dat onze obsessie met geluk nauwelijks ruimte laat voor falen of tegenslag, wat veel mensen ongelukkig maakt als het geluksideaal voor hen niet is weggelegd. Dijksterhuis, die zelf heeft bijgedragen aan de recente hype omtrent geluk, geeft De Wachter geen ongelijk. ‘Een klein deel van de mensen zal niet kunnen delen in het streven naar geluk, er is meer onderzoek nodig om te weten om hoeveel mensen het gaat.’

Geluk was en blijft het streven van alle mensen, en daaraan wil Dijksterhuis met zijn boeken en lezingen bijdragen. De Wachter moet volgens Dijksterhuis vooral zijn kanttekeningen blijven plaatsen, ‘maar ik blijf blije en gelukmakende boeken schrijven’. En dat helpt. ‘Ik ontvang als reactie op mijn boeken honderden mails, van mensen die zeggen dat ze enorm zijn geholpen, of dankzij mijn boek een reis hebben gemaakt die hun geluk heeft gebracht.’

Dit artikel van Paul van den Broek verscheen ook op Radboud Recharge.