In buurten met veel etnische groepen is het wantrouwen groot, stelde Harvard-hoogleraar Robert Putnam zeven jaar terug. De Nijmeegse socioloog Michael Savelkoul vindt een heel ander verband: in gemengde wijken zijn meer vriendschappen tussen autochtonen en mensen van andere etnische groepen dan in andere wijken.  

Het verhaal dat de Amerikaanse Harvard-politicoloog Robert Putnam zeven jaar terug naar buiten bracht, stemt niet vrolijk. In buurten met veel etnische groepen zou het onderling wantrouwen groot zijn. Mensen zouden zich terugtrekken in hun schulp als slakken in een slakkenhuis, zich zelfs afkeren van de eigen groep. Met het vooruitzicht van een verdere groei van etnische groepen in de Verenigde Staten en Europa, is dat geen positieve boodschap.

Maar Putnam kan nog wel eens ongelijk krijgen, want de publicaties die iets anders beweren nemen in aantal toe. Socioloog Michael Savelkoul beweert in zijn promotieonderzoek zelfs het tegendeel. ‘Wij vinden weinig effecten van diversiteit en zeker geen consistente negatieve effecten.’

Vriendschappen
Savelkoul verzamelde gegevens uit drie grootschalige onderzoeken: een Europees, een Nederlands en een Amerikaans onderzoek. Hij keek in hoeverre autochtone inwoners lid zijn van organisaties in hun omgeving, zoals sport- en vrijwilligersorganisaties, en of die organisaties etnisch divers zijn. Verder keek hij in hoeverre de autochtone inwoners hun sociale omgeving hulp bieden en of ze vriendschappen onderhouden met mensen van andere etnische groepen.

Opvallend genoeg ontdekte Savelkoul dat mensen in gemengde wijken vaker vriendschappen sluiten met mensen van andere etnische groepen. Mensen met meer interetnische vriendschappen blijken daarnaast vaker lid van verenigingen en vrijwilligersorganisaties en bieden mensen uit hun omgeving meer hulp. ‘Wij denken dat dat te maken heeft met het feit dat mensen met meer interetnische vriendschappen minder dreiging ervaren, je bent tenslotte minder bang voor bekenden dan voor vreemden.’

Van de theorie van Putnam laat het promotieonderzoek in ieder geval niet veel heel. ‘Het plaatje is veel positiever. De theorie dat diversiteit tot meer etnische dreiging zou leiden vinden we nergens terug in onze data. In Nederland vinden we zelfs een omgekeerd verband: mensen in gemeenten waar meer etnische minderheden wonen, ervaren juist minder dreiging.’ / Martine Zuidweg

Michael Savelkoul promoveert woensdag om 10.30 uur in de Aula op zijn onderzoek.