De strijd tegen uitgeverij Elsevier is wat Gerard Meijer betreft nog lang niet gestreden. Hij onderhandelt namens de universiteiten. ‘Het huidige systeem deugt niet.’

Zowel uitgeverij Elsevier als de VSNU zet de hakken in het zand bij de onderhandelingen over het nieuw te sluiten tijdschriftencontract. Collegevoorzitter Gerard Meijer, die de kar trekt, riep alle wetenschappers in Nederland op te overwegen hun functie als (hoofd)redacteur bij een tijdschrift van Elsevier op te geven op het moment dat de onderhandelingen op niets uitlopen.

Steun van de gemeenschap
Die oproep kan op steun rekenen binnen de Radboud Universiteit. Op andere universiteiten lopen de reacties volgens de VSNU sterk uiteen. ‘Van grote tot minder grote bereidheid,’ aldus woordvoerder Bastiaan Verweij. Intussen probeert de uitgeverij de gemoederen te sussen. Zo ontvingen alle Nederlandse redacteuren een mail waarin de uitgeverij haar standpunten uitlegt. Senior vice-president global academic relations Michiel Kolman van Elsevier laat weten in de Volkskrant dat hij nog weinig merkt van Nederlandse redacteuren die overwegen het bijltje erbij neer te gooien. ‘Mensen zijn zeer betrokken bij hun tijdschrift, dat ze soms zelf hebben opgezet. Mij baart vooral zorgen dat sommigen het vervelende gevoel hebben voor het blok te worden gezet.’

Onzin, zegt Meijer. ‘Wetenschappers hebben er juist genoeg van zoveel werkzaamheden voor Elsevier te verrichten en dan ondertussen te moetentoezien hoe de uitgever al het geld binnen harkt. Elsevier onderschat hoe breed het draagvlak is onder wetenschappers. Als individuele onderzoeker kun je weinig doen, maar door samen te werken, kunnen we echt een vuist maken.’ Volgens Meijer zijn sommige wetenschappers bang dat hun belangen niet worden vertegenwoordigd. ‘Die mensen wil ik op het hart drukken dat we juist de belangen van de wetenschappers scherp in het oog houden.’

De volgende ronde
Morgen gaat de VSNU weer met Elsevier om de tafel. Wat als het weer op niets uitloopt? ‘Dan houden we veel geld over.’ Dat wetenschappers bij het mislukken van een deal geen directe toegang meer hebben tot de Elsevier-tijdschriften, is vervelend maar niet onoverkomelijk volgens Meijer. ‘Als de directe toegang tot de artikelen via de bibliotheek wegvalt, zullen onderzoekers andere wegen moeten bewandelen om aan deze artikelen te komen. Een schriftelijk verzoek aan de auteur om het desbetreffende artikel op te sturen werkt altijd, en dat is tegenwoordig per e-mail veel eenvoudiger en sneller dan vroeger met de post.’

Meijer oogt rustig, maar het is duidelijk dat het hem menens is. ‘Het huidige systeem deugt niet. Daar moet echt verandering in komen. We hebben nu de kans om die verandering daadwerkelijk door te voeren, laten we het dan ook doen.’ / Jolene Meijerink