Vrijwilligers hebben De Hortus Nijmegen gered. Een van hen is emeritus hoogleraar Barrie Needham. Hij onderhoudt de tuin zoals die ooit bedoeld was.

Het zand onder de nagels van Barrie Needham verraadt zijn voorliefde voor het wroeten in de natuur. Groene vingers. ‘Ja, ik mag graag in de buitenlucht komen. Met de voeten in de klei.’ Hij vertelt het onder een boom, want het regent, in de Botanische tuin van de Hortus Nijmegen.

Needham, hoogleraar in de planologie, brengt de dagen van zijn emeritaat graag door in de tuinen achter park Brakkenstein. Vandaag om de verslaggever rond te leiden, maar meestal om de tuin te onderhouden. Needham is een van de tientallen vrijwilligers die dit jaar een doorstart van de Hortus mogelijk maakten toen Triple E failliet ging. Het Arnhemse bedrijf was exploitant van de tuinen. Nu is dat de opgerichte stichting.

De Hortus bestaat uit de Theetuin (voorheen Arcadische Tuin) en de Botanische Tuin. Van de eerste is de grond in handen van de universiteit. De Botanische Tuin is officieel onderdeel van Park Brakkenstein, en dus eigendom van de gemeente. Met beide is de afspraak gemaakt dat de Hortus, in ieder geval voorlopig, in zijn huidige vorm behouden blijft. ‘Wie weet wat de universiteit in de toekomst met de Theetuin wil, wij gaan gewoon lekker door alsof onze neus bloedt’, zegt Needham met een knipoog. Serieuzer: ‘Als ze er andere plannen mee hebben, gaat dat in onderling overleg. De relatie met de universiteit is goed, hoor.’

Lunchplek
De Theetuin is een geliefde lunchplek voor universiteitsmedewerkers, maar Needhams hart ligt bij de Botanische Tuin. Rond 1970 werd deze aangelegd naar de inzichten van hoogleraar vegetatiekunde Victor Westhoff. Hij ontwierp de tuin, op kosten van de gemeente, rond natuurlijke plantengemeenschappen. Elk stukje grond heeft een eigen soort bodem met bijbehorende planten. Na het overlijden van Westhoff werd een beeld ter nagedachtenis van hem in de tuin geplaatst.

Nadat de tuin in de jaren negentig totaal werd verwaarloosd, onderhouden Needham en zijn collega-vrijwilligers de tuin nu weer naar de principes van Westhoff. Ze bereiden een wetenschappelijke beschrijving voor van de veranderingen die de tuin heeft ondergaan in de afgelopen veertig jaar. Hij wijst naar de kunstmatige rots. ‘Daar ligt kalkrijk grasland, zoals je ook in Limburg vindt. Het idee is dat daar alleen planten groeien die je ook in het echt vindt. Mocht daar een andere plantensoort beginnen te groeien, corrigeren wij dat. Alsof het een echt stukje Limburg had kunnen zijn.’ / Mathijs Noij