Elk jaar wordt de Radboud Universiteit een beetje groter. Wat betekenen vollere collegezalen voor het onderwijs, het studentenleven en de stad Nijmegen? In de serie Grenzen aan de groei gaat Vox op zoek naar de groeipijnen van de universiteit. In deel 2: het verenigingsleven wordt steeds exclusiever. Wie lid wil worden van de studentenhockeyvereniging, staat zomaar twee jaar op de wachtlijst.

In tien jaar tijd nam het aantal studenten aan de Radboud Universiteit toe met liefst 35 procent. Die studenten komen niet alleen maar naar Nijmegen om te studeren. Veel van hen melden zich ook bij een sport- of gezelligheidsvereniging, of (onafhankelijk) dispuut. Maar is er voor iedereen nog wel plek?

Die vraag stond centraal in een enquête van Vox. Negentien verenigingen vulden de vragenlijst in, waarvan zes gezelligheidsverenigingen, acht sportverenigingen en vijf onafhankelijke disputen.

Ledenstops

Daaruit blijkt dat het aantal leden bij verenigingen de afgelopen tien jaar fors is toegenomen. Dat is niet verrassend, gezien de groei van de universiteit. Zo kreeg gezelligheidsvereniging Carolus Magnus er ruim driehonderd leden bij, heeft roeivereniging Phocas nu 830 leden tegenover 474 in 2012 en telt voetbalclub FC Kunde sindsdien 220 leden extra.

Is er nog ruimte om door te groeien? 68,4 procent van alle verenigingen geeft aan van wel. Tegelijkertijd hanteert 42 procent een ledenstop. Bij die verenigingen kunnen op dit moment maar een bepaald aantal studenten per jaar terecht. Dat er een halt wordt toegeroepen aan de instroom bij verenigingen lijkt iets van de afgelopen jaren: 37,5 procent van de verenigingen heeft een ledenstop sinds 2021 en een kwart sinds 2020.

Corona

De vraag rijst welke rol de coronapandemie daarin heeft gespeeld. Immers, juist in tijden van lockdowns en een avondklok zou de behoefte aan sociale activiteiten extra groot kunnen zijn. Heeft dat studenten massaal naar het verenigingsleven gelokt?

Voor gezelligheidsverenigingen is dat zeker het geval, vermoedt Anne Meyboom, voorzitter van overkoepelende studentenorganisatie B.O.S. ‘Wij denken dat corona de oorzaak van onze hoge aanmeldingen is. Sinds 2020 merken we namelijk pas een toegenomen interesse. Iedereen is op zoek naar vrienden en sociaal contact in deze tijd. Studentenverenigingen bieden dat: het is precies wat we doen.’

Sportverenigingen wijzen niet specifiek naar grotere interesse sinds corona, maar wel naar beperkte doorgroeimogelijkheden. ‘Wij hebben te weinig velduren bij het sportcentrum om meer teams in te kunnen schrijven,’ zo stelt bijvoorbeeld voetbalvereniging FC Kunde. Hockeyvereniging Apeliotes mist een extra veld om meer teams te kunnen vormen. En basketbalclub Trajanum kent ‘een tekort aan coaches en trainingsmomenten’. Ook tennisvereniging Slow en handbalclub Ha-Stu hebben te maken met een ‘capaciteitstekort’.

Wachtlijst

Ruim een derde van de verenigingen die de enquête van Vox invulden, hanteren een wachtlijst. Op de meeste staan nul tot honderd studenten. Het grootste gedeelte van de verenigingen (42,9 procent) heeft een wachtlijst sinds 2019. Nieuwe leden staan hier vaak ongeveer één jaar op. Uitschieter is Apeliotes, waar tussen de 200 en 300 studenten ongeveer twee jaar moeten wachten op een plekje.

‘We willen iedereen elk jaar een even grote kans geven om lid te worden’

Bij gezelligheidsverenigingen Carolus Magnus en Ovum Novum wordt bewust geen wachtlijst gehanteerd, aldus Meyboom: ‘We willen iedereen elk jaar een even grote kans geven om lid te worden. Als tweedejaars daarnaast op de wachtlijst komen en pas lid kunnen worden als ze derdejaars zijn, kunnen ze minder lang van de vereniging lid blijven dan nieuwe eerstejaars. Derdejaars hebben vaak ook minder tijd om in commissies te gaan, wat voor ons juist van belang is.’

Maatregelen

Het ruimtegebrek met leden ogen aanzien – dat is niks voor Nijmeegse verenigingen: 75 procent geeft aan maatregelen te nemen om de huidige capaciteit te vergroten. Apeliotes voert bijvoorbeeld gesprekken met de gemeente, en FC Kunde heeft een ‘groeicommissie’ in het leven geroepen. Ovum Novum bouwt zelfs een zaal om tot borrelruimte om hun verbanden (zoals jaarclubs en genootschappen) meer ruimte te geven.

‘Problemen zijn er om op te lossen: we breiden uit en verzinnen ideeën’, zegt Meyboom. ‘Maar dit kan niet nog vijf jaar doorgaan. Dan zijn we wel klaar met de oplossingen. Het is moeilijk in te schatten hoe de aanmeldingen zich de komende jaren ontwikkelen. Maar blijven ze groeien, dan moeten we andere beleidskeuzes gaan maken. Bijvoorbeeld open feesten alleen nog voor leden gaan houden.’

Ook actieve ledenwerving blijft doorgaan. 75 procent doet hier nog aan, vooral tijdens de introductie. De voornaamste reden? Naamsbekendheid, zo stellen Carolus en Ovum. ‘In Nijmegen is de verenigingscultuur niet zo populair als in Leiden of Groningen’, licht Meyboom toe. ‘Je wilt daarom je stempel op de stad drukken tijdens introductieweken, zodat studenten je alsnog weten te vinden.’ Sportclubs geven daarnaast aan voor specifieke teams, zoals prestatie- of herenteams, nog leden te zoeken en daarom aan promotie te doen.

Voordelen

Een overvol verenigingsleven, heeft dat alleen maar nadelen? Zeker niet, sluit Meyboom af: ‘Exclusiviteit maakt populair. We krijgen er daardoor heel veel leuke leden bij, en door hogere contributiegelden kunnen we ook nóg grotere en leukere activiteiten organiseren. Bij ons is het motto gewoon: hoe meer zielen, hoe meer vreugd.’